تغییر رشته در ارشد یکی از دغدغه‌های بسیاری از دانشجویان کارشناسی است. در این مطلب تلاش کرده‌ایم درباره‌ی رشته‌های میان‌رشته‌ای، مانند MBA و صنایع‌ـ‌سیستم، صحبت کنیم. این اطلاعات می‌تواند به داوطلب کند که راحت‌تر رشته‌ی دلخواه خود را انتخاب کند. این مطلب در ادامه‌ی مطلب «تغییر رشته در کارشناسی‌ارشد» در وبلاگ کافه‌تدریس آورده شده است. اگر مقاله‌ی اول را نخوانده‌اید، می‌توانید مطلب تغییر رشته در کارشناسی ارشد چطور ممکن است (بخش اول) را مطالعه کنید.

اگر برای تغییر رشته در ارشد تردید دارید و مطمئن نیستید چه تصمیمی می‌تواند بهترین یا نزدیک به یک تصمیم مناسب باشد، توجه‌کردن به عواملی که در ادامه آمده است می‌تواند بر انتخاب یک مسیر اصولی و درست بسیار مؤثر باشد.

عوامل مهم در تصمیم‌گیری برای تغییر رشته در کارشناسی ارشد

قبل از معرفی عوامل مؤثر بر تصمیم‌گیری برای تغییر رشته ارشد، توجه کنید که باید فرایند تصمیم‌گیری را به سه فاز اصلی قبل از دانشگاه (آمادگی کنکور ارشد رشته‌ی مدنظر)، شرایط حین تحصیل در دانشگاه، شرایط بعد از فارغ‌التحصیلی آن رشته تقسیم‌بندی کنید. در ادامه هر یک از این موارد را برای دو رشته‌ی MBA و مهندسی صنایع‌ـ‌سیستم توضیح می‌دهیم.

۱. شرایط آمادگی کنکور ارشد رشته‌های میان‌رشته‌ای

در انتخاب یک رشته‌ی جدید و مقایسه‌ی آن با رشته‌ی قبلی یکی از ابتدایی‌ترین گام‌ها مقایسه‌ی شرایط قبل از ورود به دانشگاه و میزان پیچیدگی ورود به دانشگاه است. تعداد و جنس درس‌های امتحانی، شدت رقابت و کیفیت متقاضیان، ظرفیت پذیرش دانشگاه‌‌ها در آن رشته مواردی هستند که پیچیدگی شرایط حاکم بر فضای پشت کنکور یک رشته را تعیین می‌کنند.

حال موارد یادشده را یکی‌یکی بررسی می‌کنیم و درنهایت، در قالب یک جدول با آن‌ها آشنا می‌شویم. بیایید برای تفسیر موضوع اول، کنکور ارشد عمران را با کنکور ارشد سیستم مقایسه کنیم.

کنکور عمران درس‌های زبان، ریاضی عمومی ۱و۲، معادلات دیفرانسیل، مقاومت مصالح ۱و۲، تحلیل سازه‌های ۱و۲، مکانیک خاک، پی، هیدرولیک، مکانیک سیالات، راه‌سازی و روسازی، فولاد ۱و۲ و بتن ۱و۲ را شامل است.

می‌دانیم هر یک از این دروس چند منبع دارند و تعداد بالای آن‌ها، با درجه‌ی سختی منابع مطالعاتی به این انجامیده است که شرایط آمادگی برای رشته‌ی عمران از رشته‌ای مانند سیستم با پنج درس (زبان، ریاضی عمومی 1و2، تحقیق در عملیات، آمار و احتمال و اقتصاد) دشوارتر شود. حال‌آنکه رشته‌ی MBA فقط شامل سه درس ریاضی عمومی ۱و۲، زبان و جی‌مت است. باید توجه کنید که طاقت‌فرسابودن شرایط آمادگی آزمون ممکن است به این بینجامد که در ادامه‌ی مسیر قید ادامه تحصیل را بزنید!

نگاهی دیگر به بحث تغییر رشته در ارشد

متقاضیان آزمون رشته‌های فنی مهندسی، مانند مکانیک، برق، عمران و غیره، همگی، دانشجوهایی هستند که به‌تازگی فارغ‌التحصیل شده‌اند. این متقاضیان با تلاش و انگیزه‌ی بسیار بالا، آماده‌ی رقابت در رشته‌ی خودشان برای مقطع بالاتر خواهند بود. علاوه‌براین تعداد متقاضیان این رشته‌ها بسیار زیاد است (حدود سی‌هزار متقاضی برای برق و عمران). این در حالی است که متقاضیان رشته‌هایی مانند MBA شرکت‌کنندگانی هستند مشغول‌به‌کار یا از فارغ‌التحصیل دانشگاه‌هایی با مسافت دورتر. این دانشجویان دل‌مشغولی‌های زیادی دارند که جو رقابتی بسیار سبک‌تری را رقم می‌زند.

همچنین در تغییر رشته در ارشد باید به تعداد کمتر متقاضیان هم توجه کرد. حدود دوازده‌هزار نفر برای MBA و کمتر از هفت‌هزار داوطلب شرکت‌کننده در رشته‌ی صنایع‌ـ‌سیستم داریم. ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها نیز یکی از شاخصه‌های مهم در انتخاب رشته است. باید توجه کنیم امکان قبولی در رشته‌ای مانند IT حدود ۱۵۰ نفر در دانشگاه‌های روزانه‌ و شبانه‌ی تهران است، درحالی‌که این عدد برای رشته‌ی MBA تا رتبه حدود پانصد نفر است.

نام رشته تعداد دروس کنکور ارشد جنس داوطلبانی که این رشته را انتخاب می‌کنند ظرفیت دانشگاه‌ها
MBA ۳ عموماً شاغل با دغدغه‌های زیاد نسبتاً قابل‌قبول
مهندسی صنایع‌ـ‌سیستم ۵ عموماً دانشجوهای دیگر رشته‌ها متوسط
مهندسی عمران ۱۲ عموماً تازه‌فارغ‌التحصیل‌های آماده بالا
مهندسی مکانیک ۸ عموماً تازه‌فارغ‌التحصیل‌های آماده بالا

 

رشته MBA را به طور کامل بشناسید

نتیجه‌گیری

برای تغییر رشته در ارشد وضعیت قبل از کنکور باید یکی از ضعیف‌ترین شاخصه‌ها برای تصمیم‌گیری باشد. اگر شما واقعاً به این نتیجه رسیده‌اید که آینده‌تان در رشته‌ای خاص رقم می‌خورد،‌ باید برای موفقیت در آن رشته تلاش کنید. در هر صورت وضعیت قبل از آزمون در همه‌ی رشته‌ها هم مزایا و هم معایب دارد و نمی‌تواند معیار محکمی باشد.

۲. شرایط حاکم بر دانشگاه در مقطع کارشناسی‌ارشد

یکی از عوامل مهم در تصمیم‌گیری برای تغییر رشته در ارشد آینده‌ی آن رشته است. برای رشته‌های فنی و مهندسی تعداد ۲۴ واحد درسی، ۲ واحد سمینار و ۶ واحد پایان‌نامه و درمجموع ۳۲ واحد در دانشگاه‌ها ارائه می‌شود. بعضی از دانشجویان با ارائه‌ی پایان‌نامه و انجام‌دادن مطالعه‌وتحقیق رضایت بیشتری دارند، ولی افرادی با هدف ورود به بازار کار، نه ادامه‌تحصیل در مقطع دکتری، با این امر موافق نیستند. در رشته‌ی مدیریت کسب‌وکار، تعداد واحدهای درسی بیشتر است و همچنین پایان‌نامه در اغلب دانشکده‌های MBA ارائه نمی‌شود. برای کسانی‌که می‌خواهند جذب بازار کار شوند گذراندن واحدهای عملی بیشتر و انجام‌دادن کمتر کار تحقیقاتی بی‌ارزش مطلوبیت بیشتری دارد.

نام رشته پایان‌نامه جنس واحدها مدت تحصیل
MBA ندارد عملیاتی با هدف آمادگی برای بازارکار ۳ سال
مهندسی صنایع‌ـ‌سیستم دارد نسبتاً عملیاتی ۲ سال
سایر مهندسی‌‌ها یا دیگر رشته‌ها دارد اغلب تئوری‌های سنگین و غیرکاربردی ۲ سال

۳. شرایط بعد از فارغ‌التحصیلی

در بررسی تفاوت گرایش‌های مختلف هر رشته و تصمیم برای تغییر رشته در ارشد یکی از جزئیات و شاخصه‌ها شرایط بعد از فارغ‌التحصیلی است. برای نمونه، موقعیت‌ها و فرصت‌های شغلی مهندس عمران با گرایش مدیریت ساخت با مهندس عمران با گرایش زلزله یا محیط‌زیست چه تفاوتی دارد؟ رشته یا گرایش مناسب برای اپلای و ادامه‌تحصیل در مقاطع بالاتر کدام است؟ درباره‌ی این موارد در مطالب دیگر وبلاگ کافه‌تدریس صحبت خواهیم کرد.

در این فرصت فقط روی این موضوع تمرکز می‌کنیم که براساس شرایط بعد از فارغ‌التحصیلی چه انتخابی انجام دهیم؟ این نکته بسیار مهم است که مثلاً فارغ‌التحصیلان رشته‌های فنی و مهندسی (مواد، معدن، نقشه‌برداری، عمران، مکانیک، برق و غیره) تعداد و تنوع فرصت‌های شغلی خیلی کمی پیش رو دارند. بااین‌همه فرصت‌های احتمالی‌شان در آینده بسیار درآمدزاست. در این باره برای تغییر رشته در ارشد باید به بودجه‌ای هم توجه کرد که دولت به بخش‌های تولیدی و عمرانی تخصیص می‌دهد. میزان تخصیص بودجه کمک می‌کند این افراد به‌عنوان جزئی از کل تأثیرپذیر از گردش مالی در این حوزه‌ها باشند.

همچنین باید توجه کنیم که نرخ بالای بیکاری در کشور، بخت اشتغال در حوزه‌های تخصصی را کمتر می‌کند. درمقابل با داشتن مهارت‌های عمومی مدیریتی اجرایی پس از فارغ‌التحصیلی در رشته‌های صنایع‌ـ‌سیستم و MBA می‌توانید در سیستم‌ها و بنگاه‌های اجتماعی و اقتصادی، تنوع و تعداد فرصت شغلی بسیار زیادی را ایجاد کنید. این امر، حتی با وجود نرخ بالای بیکاری در کشور، اشتغال برای فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها را به‌مراتب ساده‌تر می‌کند.

نام رشته تنوع حوزه‌های فعالیت شانس پیداکردن شغل مناسب مهارت‌های کسب‌شده
MBA بسیار بالا بسیار بالا عمومی و بسیار کاربردی در مدیریت سازمان‌ها
مهندسی صنایع‌ـ‌سیستم بالا بسیار بالا عمومی و نسبتاً کاربردی در مدیریت ساختارها
سایر مهندسی‌ها متوسط متوسط روبه‌ضعیف تخصصی و عموماً غیرکاربردی در حوزه‌های متنوع، ولی خیلی کاربردی در حوزه‌ی تخصصی

جمع‌بندی موضوع تغییر رشته در ارشد

برای تصمیم‌گیری درباره‌ی اینکه آیا تغییر رشته در ارشد کاری منطقی است یا خیر یا اینکه برای مطمئن‌شدن از تصمیم خود چه شاخص‌هایی را باید در نظر بگیریم، توجه به سه مقطع زمانی قبل از ورود به دانشگاه و کنکور رشته‌ی انتخابی، دوران تحصیل در رشته‌ی انتخابی و شرایط بعد از فارغ‌التحصیلی اهمیت بسیاری دارد. درمجموع تمامی رشته‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند. با توجه به تغییرات اقتصادی و اجتماعی سال‌های اخیر کشور، رشته‌هایی که توسعه‌ی فردی را محور کار قرار می‌دهند، می‌توانند فرصت‌های کاری متنوع‌تری داشته باشند.

دپارتمان کنکور مدیریت کسب و کار MBA کافه تدریس

در دپارتمان تخصصی کنکور مدیریت کسب و کار MBA کافه تدریس ما با برنامه‌ریزی و برگزاری کلاس‌های آنلاین ریاضی عمومی۱و۲،جی‌مت و زبان انگلیسی بهترین اساتید را در کنار دانشجویان قرار داده ایم تا با کیفیت بالا بتوانیم در ایجاد فرصت آموزشی برابر برای همه‌ی دانشجویان سهمی داشته باشیم. کافه تدریس با برنامه‌ریزی دقیق تا روز کنکور در کنار شما خواهد بود.