آینده آموزش و پرورش از آن دست موضوع‌هایی است که این روزها به‌بهانه‌ی کرونا و دوره‌ی پساکرونا زیاد از آن می‌شنویم. در دوره‌ای که کلاس‌های حضوری در جای‌جای دنیا تعطیل شده‌اند و به‌صورت آنلاین برگزار می‌شوند صحبت در این باره چندان عجیب نیست. در این میان سهم تدریس آنلاین در آینده آموزش چقدر است؟ در این مطلب به سهم تدریس آنلاین، کلاس آنلاین و کلاس مجازی در آینده آموزش و پرورش پرداخته‌ایم.
چرا تدریس آنلاین آینده‌ای ناگزیر است؟
نگاهی به نقش آموزش آنلاین و تدریس آنلاین، به‌عنوان یکی از شاخه‌های اصلی آن، در دوره شیوع ویروس کوویدـ۱۹ نشان می‌دهد که در آینده به‌دشواری بتوان آموزش و پرورش را بدون آن تصور کرد؛ بااین‌حال رشد آموزش آنلاین در آموزش و پرورش صرفاً به دوره‌ی شیوع ویروس کرونا و پساکرونا محدود نیست. مدت‌هاست که آموزش سمت‌وسویی متفاوت از آن چیزی را پی گرفته است که با عنوان آموزش رسمی می‌شناسیم یا در نهادهای آموزشی سنتی می‌بینیم.
سرعت رشد آموزش آنلاین
با رشد روزافزون فناوری، افزایش ضریب نفوذ اینترنت و بالارفتن رفتار آنلاین در میان افراد مختلف جامعه، دور از انتظار نیست که صنعت آموزش نیز به‌همان تناسب رشد کند، اما دلیل رشد آموزش آنلاین را نباید فقط در این موارد جست‌وجو کرد. ازجمله دلایل رشد آموزش آنلاین را می‌توان در این موارد نیز جست‌وجو کرد:
بهره‌وری بالاتر در آموزش آنلاین
در آموزش آنلاین هم مدرس و هم دانش‌پژوه، همگی، می‌توانند مطالب بیشتر و باکیفیت‌تری را حتی در مدت‌زمانی کمتر از زمانی که برای آموزش حضوری صرف می‌شود به دست آورند.
دسترسی هرجایی و هرزمانی به آموزش
اینترنت نه‌تنها زمان و مکان را درنوردیده است؛ به‌این معنا که اهمیتی متفاوت با گذشته به آن داده است. با وجود اینترنت مکان و زمانی که شما در آن سپری می‌کنید اهمیت چندانی ندارد و مسئله‌ی مهم میزان دسترسی شما به اینترنت است؛ زیرا شما با وجود اینترنت می‌توانید بعد مسافت و فاصله‌ی زمانی را حذف کنید و در عین وجود فاصله‌ی مکانی، در لحظه‌ی واقعی یک کلاس درس را تجربه کنید.
انعطاف‌پذیری
آموزش آنلاین بسیار انعطاف‌پذیر است و این انعطاف‌پذیری به داشتن حق‌انتخاب‌های متعدد می‌انجامد. نه‌تنها نیاز نیست که شما در زمان و مکان خاصی آموزش را دنبال کنید و می‌توانید در هر زمان و مکانی آموزش ببینید، آموزش مجازی، تدریس آنلاین و کلاس آنلاین این امکان را به شما می‌دهد که هر چه نیاز دارید یاد بگیرید؛ همچنین فعالیت آموزشی شما به‌عنوان مدرس هم با داشتن دانش و مهارت و نه لزوماً داشتن مدرک آموزشی خاص میسر می‌شود؛ علاوه‌براین شما برای تدریس یا یادگیری به زمان خاصی محدود نیستید.
بصرفگی
کلاس آنلاین و انواع دیگر آموزش آنلاین به‌میزان بسیار زیادی هزینه‌های آموزشی را کاهش می‌دهد؛ به‌عبارتی بهتر، به‌همان میزان که هزینه‌های تدریس در آموزش آنلاین کاهش می‌یابد، هزینه‌ها برای دانش‌پژوهان هم کاسته می‌شود و البته آموزش به امری فراگیرتر تبدیل می‌شود.
در آموزش آنلاین عملاً بسیاری از هزینه‌های زیرساختی، مانند مکان و تجهیزات فیزیکی و غیره، حذف می‌شود؛ همچنین هزینه‌ی رفت‌وآمد نیز حذف می‌شود و به‌همین تناسب، هزینه‌ی زمان رفت‌وآمد هم حذف می‌شود.
مهارت‌محورشدن آموزش و فاصله‌گرفتن از آموزش رسمی
خصوصیت مهم آموزش آنلاین مبتنی‌بودن آن بر نیاز دانش‌پژوهان و البته مهارت‌محوربودن آن است. شما در آموزش آنلاین خودتان انتخاب می‌کنید چه‌چیزی را آموزش دهید یا یاد بگیرید و لزوماً نیاز نیست سر کلاس آنلاینی بنشینید که به شما و رشته و علاقه‌ی شما مربوط نیست.
رویکرد مدرن و تعاملی به آموزش
یکی از دستاوردهای مهم آموزش آنلاین که مخصوصاً در کلاس آنلاین و کلاس مجازی نمود بیشتری پیدا می‌کند رویکرد مدرن به آموزش و یادگیری است. برخلاف آموزش سنتی که یک نفر به‌عنوان استاد یا معلم در مقام دانای کل، متکلم‌وحده بود و دانش‌پژوهان در آموزش و یادگیری دخالتی نمی‌کردند، آموزش مدرن بر تعامل استاد و دانش‌پژوه مبتنی است. این اتفاقی است که به‌خوبی در کلاس‌های آنلاین رخ می‌دهد؛ زیرا آموزش آنلاین، مخصوصاً در کلاس مجازی، بسیار تعاملی است. این تعاملی‌بودن بیشترین یادگیری را به همراه دارد.
سهم تدریس آنلاین در آینده آموزش و پرورش چقدر است؟
به نظر می‌رسد تدریس آنلاین در آینده آموزش و پرورش در سطح دنیا سهمی چشمگیر خواهد داشت؛ آمار هم همین امر را تأیید می‌کند؛ برای نمونه، بد نیست بدانیم فقط از سپتامبر ۲۰۱۸ تا سپتامبر ۲۰۱۹ آموزش آنلاین، در انواع مختلف آن، رشدی ۳۴درصدی را در دنیا داشته است.
مؤلفه‌هایی که پیش از این درباره‌ی آموزش آنلاین و تدریس آنلاین برشمردیم، روزبه‌روز زمینه را برای گسترش این شکل از آموزش فراهم می‌کند.
آموزش و پرورش در سایه کرونا چگونه رقم خورده است؟
رشد روزافزون تدریس آنلاین به‌قدری مشهود است که شاید به روی‌آوردن به آمارها برای اثبات میزان آن نیازی نباشد، بااین‌همه بد نیست نگاهی به آمار بیندازیم؛ براساس گزارشی که معاونت علم و فناوری ریاست‌جمهوری ارائه کرده است، رشد آموزش آنلاین در کشور در دوره‌ی شیوع ویروس کرونا (تا اواسط خرداد ۱۳۹۹) رشدی هزاردرصدی را تجربه کرده است.
آینده آموزش در دوره پساکرونا چگونه است؟
بسیاری از همین حالا شروع کرده‌اند به گفت‌وگو درباره‌ی تغییراتی که کرونا برای دنیا ناگزیر می‌کند؛ به‌عبارتی، بعضی از تغییراتی که کرونا به جهان ما تحمیل کرده است با ما ماندگار خواهد بود. ازجمله‌ی تغییرات ناگزیر در دوره‌ی پساکرونا گسترش ناگزیر تدریس آنلاین است که به‌نوعی آینده آموزش را رقم می‌زند.
نکته‌ی مهم اینجاست که در پیش از شیوع ویروس Covid-19 نیز نه‌تنها آموزش آنلاین آینده‌ی آموزش را رقم می‌زد، رفتن به‌سمت آن هم امری ناگزیر بود. درواقع دنیای بدون کوویدـ۱۹ نیزبه تدریس آنلاین نیازمند است. فقط کافی است به این معضل‌ها را در ذهن داشته باشیم و به خاطر بیاوریم که این موارد مشکل روزافزون ما بوده است:
ترافیک و رفت‌وآمد و همه‌ی هزینه‌های تحمیلی آن
ترافیک و رفت‌وآمد هزینه‌های بسیاری را به جامعه تحمیل می‌کند، از آلودگی هوا و آلودگی صوتی گرفته تا هدررفت زمان و افزایش استرس و غیره. نگاهی به آمار تعطیلی هر سال مدارس، مخصوصاً میزان تعطیلی در سال ۱۳۹۸، اهمیت این امر را نشان می‌دهد؛ در سه ماه ابتدایی سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ مراکز آموزشی یک ماه تعطیل بوده است.
هزینه‌ی بالای آموزش
افزایش هزینه‌های آموزشی به‌دلیل افزایش هزینه‌های زیرساخت آموزش صرفاً به پایتخت و شهرهای بزرگ محدود نیست؛ ما روزبه‌روز دشوارترشدن آموزش برای قشرهای مختلف جامعه را شاهدیم.
دسترسی نابرابر به آموزش باکیفیت
ناگفته پیداست که دسترسی به آموزش باکیفیت در همه‌جای ایران یکسان نیست. عمق این تفاوت از پایتخت به شهرهای بزرگ و به مناطق کمتربرخوردار عمیق‌تر می‌شود.
برای آشنایی بیشتر با کلاس آنلاین این مطلب را بخوانید:
کلاس آنلاین چه ویژگی‌هایی دارد؟
چالش‌هایی که تدریس آنلاین برای نظام آموزشی دارد…
آینده آموزش با آموزش آنلاین و تدریس آنلاین خالی از چالش هم نیست. آموزش آنلاین تحول‌های عمیقی را در نظام آموزشی ایجاد خواهد کرد و بخش عمده‌ای از این تحول‌ها نیز صرفاً به تفاوت ماهیت آموزش آنلاین و حضوری بازمی‌گردد. ازجمله چالش‌های اصلی می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- کاسته‌شدن از آتوریتی استاد و معلم
- کم‌رنگ‌شدن اهمیت مدرک‌گرایی و آموزش رسمی و افزایش اهمیت تخصص‌گرایی و مهارت‌گرایی
- دشواری برقراری ارتباط با محیط‌های آموزش آنلاین
- فراگیرنبودن دوره‌های آموزشی برای همه‌ی موضوعات، به‌دلیل مبتنی‌شدن آموزش و یادگیری بر منطق عرضه‌وتقاضا
از آینده آموزش عقب نمانید!
رقم‌خوردن آینده آموزش با تدریس آنلاین ناگزیرتر از هر زمان به نظر می‌رسد و البته این آینده نزدیک‌تر از همیشه است. اینجاست که زمان اهمیت پیدا می‌کند.
کافه‌تدریس، به‌عنوان یکی از پلتفرم‌های برگزاری کلاس آنلاین، به شما این امکان را می‌دهد که در سریع‌ترین زمان بتوانید گامی بلند به‌سمت آینده آموزش بردارید. شما می‌توانید در سریع‌ترین زمان و با کمترین هزینه کلاس‌های آنلاین خود را راه‌اندازی کنید.
برای آشنایی بیشتر با سرویس کلاس آنلاین و وبینار کافه‌تدریس و مشاوره با کارشناسان کافی است روی این لینک کلیک کنید: