مدیران حرفه‌ای همیشه به آموزش بها می‌دهند و در حال یادگیری هستند. این گزاره کلیشه‌ای به نظر می‌رسد، اما ارزش زیادی در پس آن نهفته است که فقط مدیران حرفه‌ای آن را درک می‌کنند. وقتی مسیر یادگیری و آموزش آکادمیک را شروع می‌کنید، متوجه می‌شوید مدیریت شاخه‌های بسیار زیادی دارد. تنوع شاخه‌های مدیریت به شما کمک می‌کند به‌صورت تخصصی در یک حوزه مطالعه کنید و خبره شوید، اما پیداکردن شاخه مناسب برای شغل و روحیه‌تان سخت می‌شود؛ به‌همین دلیل، باید درباره شاخه‌های مختلف تحقیق کنید و به دنبال مسئله‌هایی مانند تفاوت MBA و مدیریت بازرگانی با دیگر گرایش‌های مدیریت بگردید. در این مطلب به‌صورت مفصل تفاوت این دو شاخه را توضیح داده‌ایم.
MBA چیست؟
MBA مخفف Mater of Business Adminstration به‌معنی مدیریت ارشد کسب و کار است. دانشجویان این رشته مهارت‌های موردنیاز برای مدیریت را یاد می‌گیرند و دیدگاهی جامع برای هدایت یک کسب و کار به دست می‌آورند.
مباحث ارائه‌شده در این رشته روی مدیریت و تجارت در دنیای واقعی تمرکز می‌کند؛ درنتیجه، مدیران یاد می‌گیرند برای یک کسب و کار واقعی استراتژی بچینند و آن را در مسیری هدایت کنند که بالاترین بهره‌وری و بیشترین میزان سودآوری را داشته باشد.
چالش‌های تغییر رشته به MBA چیست؟
مدیریت بازرگانی چیست؟
مدیریت بازرگانی یکی از شاخه‌هایی است که به‌صورت عمومی علم مدیریت را بررسی می‌کند تا دانشجویان دیدگاهی کلی درباره مدیریت و بازرگانی به دست آورند. آنان به‌صورت تئوری یاد می‌گیرند یک سازمان برای موفقیت و سودآوری به چه اصولی نیاز دارد و چه فرایندهایی باید در آن اجرا شود. دانشجویان مدیریت بازرگانی بیشتر با نظریه‌های حوزه مدیریت سروکار دارند و در سطوح ارشد به حیطه‌های عملی وارد خواهند شد.
مقایسه مدیریت بازرگانی و MBA
در ادامه ۲ رشته مدیریت بازرگانی و مدیریت کسب و کار یا همان MBA را از جنبه‌های مختلف بررسی کرده‌ایم:
۱. مدیریت عملیات درمقابل مدیریت فرایندها
متداول‌ترین تمایز میان مدیریت بازرگانی و MBA مربوط به این است که شما در چه موقعیتی مدیریت می‌کنید. درحالی‌که یک مدیر تجاری روی عملیات روزانه درون شرکت متمرکز است، یک مدیر با مدرک MBA حرفه‌ای مطمئن می‌شود که فرایندهای شرکت به‌خوبی اجرا می‌شود و کل شرکت به هدف‌ها و اولویت‌های خود پایبند است.
درست همان‌طور که از نام رشته‌ها پیداست، مدیران بازرگانی افراد را مدیریت می‌کنند، درحالی‌که مدیران اجرایی یا متخصصانی که دوره MBA گذرانده‌اند، مسئولیت‌های اجرایی مدیریتی دارند.
۲. برنامه‌ریزی گسترده درمقابل تخصص
برخی از متداول‌ترین مسئولیت‌های مدیران بازرگانی برنامه‌ریزی ابتکارات و سازماندهی تیم‌های‌شان است؛ همچنین آنان بر فروش، جذب کارمندان جدید و پاسخگویی به روندهای بازار متمرکز هستند.
اما با اینکه مدیران بازرگانی دید کلی گسترده‌ای از بازار دارند، آنان به‌اندازه متخصصان کسب و کار (MBA) به‌صورت تخصصی و با تمرکز لیزری عمل نمی‌کنند. متخصصان MBA با برخورداری از دیدی جامع و بهره‌مندی از مزیت‌های دوره MBA می‌توانند جزئیات بیشتری را در نظر بگیرند و در اجرا با درنظرگرفتن تصویری کلی‌تر عملکرد تخصصی‌تری داشته باشند.
۳. مواجهه با مشتری درمقابل فعالیت داخل شرکت
براساس تفاوت‌هایی که تابه‌حال درمورد آن صحبت کرده‌ایم، می‌توان گفت که مدیران بازرگانی بیشتر بر تعامل میان شرکت و دنیای تجارت متمرکز هستند، درحالی‌که مدیران کسب‌وکار (MBA) بر کارهای درونی شرکت تمرکز می‌کنند.
در این نقش‌ها مدیران بازرگانی با مشتریان واقعی که محصولات یا خدمات شرکت را به آنان می‌فروشند بیشتر در تماس هستند، ولی متخصصان کسب‌وکار اطمینان حاصل می‌کنند که شرکت به‌اندازه کافی آماده است تا بتواند به تعهدات خود در قبال مشتریان عمل کند.
در واقع آنچه تیم‌های فروش وعده می‌دهند، انجام می‌دهد. این کارشناسان معمولاً بخش‌هایی مانند مارکتینگ، منابع انسانی، حسابداری، مالی، نوآوری محصول، فناوری اطلاعات، زنجیره تامین و غیره را مدیریت می‌کنند.
۴. مدیریت تیم‌های بزرگ یا فشرده
از آنجا که جذب مشتریان اولویت شماره‌یک اکثر شرکت‌هاست، به‌دلیل دامنه وسیعی از مسئولیت‌های مدیران بازرگانی، آن‌ها درنهایت تیم‌های بزرگتری را رهبری می‌کنند. متخصصان کسب‌وکار که تخصص بیشتری دارند معمولاً در تیم‌های جمع‌وجورتر و با سطح تخصص بالا کار می‌کنند.
۵. جایی که مدیریت بازرگانی و MBA در هم می‌آمیزند
تمایز میان این دو نوع رشته همیشه چندان واضح نیست؛ حتی گاهی از این ۲ اصطلاح به‌جای یکدیگر نیز استفاده می‌شود. احتمالاً هیچ‌کس در تجارت واقعاً میان این دو رشته تمایز قائل نیست و کارفرمایان بیشتر بر مهارت‌های هر کارمند و نحوه استفاده بهینه از آن‌ها تمرکز می‌کنند.
در اصطلاح آکادمیک مدیریت بازرگانی ممکن است به مجموعه وسیعی از رشته‌های مرتبط با مطالعات بازرگانی اشاره کند که مدیریت بازرگانی را هم در بر می‌گیرد.
درمورد شرکت‌های کوچک یا استارت‌آپ‌ها، فارغ‌التحصیلان مدیریت بازرگانی و فارغ‌التحصیلان MBA نقش‌های مشابهی را با مسئولیت‌های یکسان بر عهده می‌گیرند؛ چون تعداد افراد زیادی برای مدیریت وجود ندارد و شرکت فرایندهای به‌هم‌پیوسته زیادی ندارد که به آن نیاز باشد.
گرایش‌های ارشد مدیریت بازرگانی
رشته مدیریت بازرگانی در مقطع ارشد گرایش‌های مختلفی دارد و افراد با گذراندن دوره ارشد در این گرایش‌ها می‌توانند در موقعیت‌های شغلی تخصصی‌تری مشغول‌به‌کار شوند. گرایش های مدیریت بازرگانی عبارت‌اند از:
- بازاریابی
- بازرگانی بین‌الملل
- مدیریت استراتژیک
- تجارت الکترونیک
- بازرگانی داخلی
گرایش‌های ارشد مدیریت کسب و کار
رشته MBA در مقطع کارشناسی ارشد گرایش‌های مختلفی دارد. این گرایش‌ها عبارت‌اند از:
- استراتژی
- بازاریابی
- رفتار سازمانی و منابع انسانی
- سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات
- عملیات و زنجیره تأمین
- فناوری
- مالی
اعتبار مدرک دو رشته
تفاوت MBA و مدیریت بازرگانی از نظر اعتبار مدرک، یکی از مهم‌ترین نکاتی است که باید به آن توجه داشته باشید. زیرا رشته تحصیلی و دوره‌هایی که مدیران سپری کرده‌اند، نقش مهمی در رزومه‌شان ایفا می‌کند.
MBA، یکی از شناخته‌شده‌ترین شاخه‌های مدیریت است؛ به همین دلیل وجود این مدرک در رزومه کاری شما، یک برگ برنده مهم محسوب می‌شود. بسیاری از شرکت‌ها ترجیح می‌دهند برای پوزیشن‌های مدیریتی، افرادی را استخدام کنند که مدرک MBA دارند یا دوره‌های معتبری برای یادگیری مدیریت کسب و کار گذرانده‌اند.
البته تفاوت اعتبار مدرک دو رشته، نسبی است. گاهی اوقات، افرادی با مدرک مدیریت بازرگانی، سابقه کاری زیادی دارند و بر مهارت‌های مورد نیاز در مدیریت، مسلط هستند. در نتیجه می‌توانند موقعیت‌های شغلی خوبی به دست آورند. در مقابل، افرادی هم هستند که با مدرک MBA و حتی DBA، بیکار می‌مانند، چون توانمندی‌های لازم برای فعالیت در زمینه مدیریت را ندارند و عملی کار نکرده‌اند.
MBA را انتخاب کنیم یا مدیریت؟
مدیریت بازرگانی به مطالعه و اجرای استراتژی‌ها و فعالیت‌های مربوط به تجارت، بازاریابی، مالیات، منابع انسانی و عملیاتی یک شرکت می‌پردازد. دوره MBA یا مدیریت کسب و کار مستقل، مدیریت کلیه جنبه‌های کسب و کار را پوشش می‌دهد و افراد را برای رهبری و مدیریت بهتر سازمان‌ها آماده می‌کند.
با مدیریت بازرگانی شما درک عمیقی از روش‌های مدیریت شرکت‌ها، تحلیل بازار، استراتژی‌های بازاریابی، مالیات، مدیریت منابع انسانی و مفاهیم عملیاتی پیدا می‌کنید. این برنامه‌ها معمولاً به دانشگاه‌ها و مدارس کسب و کار معتبر ارائه می‌شوند و درک عمیقی از اصول تجارت و مدیریت را توسعه می‌دهند.
در دوره MBA، علاوه بر این مباحث، شما با مطالعه کامل MBA در تمام جنبه‌های آن، از جمله مالی، بازاریابی، عملیات، منابع انسانی، راهبری استراتژیک، و کارآفرینی، آماده می‌شوید. این دوره‌ها افراد را برای تصمیم‌گیری در شرایط پیچیده و رهبری در سازمان‌های بزرگ و کوچک آماده می‌کنند.