ممکن است کمی درباره دکتری مدیریت کسب‌وکار یا مدرک DBA شنیده باشید، اما مطمئن نباشید که این مدرک چیست. حتی ممکن است بدانید این مدرک چیست، ولی ندانید که آیا برای شما مناسب است یا خیر. در این مطلب قصد داریم درمورد این مدرک، گرایش‌های آن و کارایی‌اش بیشتر توضیح دهیم تا به شما در تصمیم‌گیری برای گرفتن این مدرک کمک کنیم.
- 1. DBA مخفف چیست؟
- 2. DBA چیست و مدرک DBA به چه چیزی گفته می‌شود؟
- 3. تفاوت PhD و DBA چیست و چه چیزی آن‌ها را متمایز می‌کند؟
- 4. مهارت‌های دانشجو و فارغ‌التحصیلان DBA چیست
- 5. مزیت‌های دریافت مدرک DBA چیست
- 6. مدرک DBA چیست؟
- 7. با دکتری مدیریت کسب‌وکار چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟
- 8. گرایش‌های دکتری مدیریت کسب‌وکار
- 9. سرفصل‌های آموزشی
- 10. مدرک DBA در ایران
- 11. فهرست دانشگاه‌های ارائه‌کننده دوره DBA در ایران
DBA مخفف چیست؟
کلمه DBA مخفف Doctorate of Business Administration است که معنای فارسی آن دکتری مدیریت حرفه‌ای کسب‌وکار می‌شود. این دوره با هدف آموزش مدیران سطح بالای اجرایی در سازمان‌های مختلف ایجاد شده است و به آنان یاد می‌دهد چگونه از روش‌های سنتی مدیریت عبور کنند و به روش‌های نوین برسند.
با شرکت در دوره DBA یاد خواهید گرفت که چگونه شرکتی سازمان‌یافته بسازید و با استفاده از روش‌های نوین سازمان خود را رهبری کنید.
DBA چیست و مدرک DBA به چه چیزی گفته می‌شود؟
دکتری مدیریت کسب‌وکار یا DBA یک مدرک دکتری تحقیقی است که تمرکز آن بر شیوه‌های کاربردی تجارت و بازرگانی است. سطح دروس در DBA بالاتر از دروس دوره‌های مدیریتی مانند MBA است. DBA یک مدرک کاربردی در شاخه‌های مختلف مدیریت است. مانند دیگر رشته‌های تحصیلی سطوح عالی، به افرادی که موفق به اخذ مدرک تحصیلی DBA می‌شوند، عنوان علمی دکتر اعطا می‌کنند.
مقطع دکتری در رشته MBA یک برنامه تحصیلی پیشرفته است که به افراد امکان می‌دهد مهارت‌های تجاری و مدیریتی خود را عمیق‌تر کنند و درعین‌حال تحقیقاتی مؤثر در زمینه‌های مدیریت و کسب‌وکار انجام دهند. دانشجویان این برنامه معمولاً در زمینه‌هایی مانند استراتژی، بازاریابی، مالی، مدیریت منابع انسانی و سیاست‌گذاری کسب و کار تخصص پیدا می‌کنند و پروژه‌ها و پایان‌نامه‌های خود را در حوزه‌های مختلف از مدیریت و کسب‌وکار انجام می‌دهند.
DBA برنامه تحصیلی پس از کسب مدرک کارشناسی ارشد است که به دانشجویان امکان می‌دهد در زمینه‌های مختلف مدیریت و کسب‌وکار تخصص پیدا کنند و تحقیقاتی عمیق و پیچیده در این زمینه انجام دهند. دانشجویان این برنامه، علاوه بر گذراندن دروس، معمولاً پروژه‌ها و تحقیقات مستقلی را نیز در زمینه‌های مختلف از مدیریت و کسب‌وکار انجام می‌دهند.
تفاوت PhD و DBA چیست و چه چیزی آن‌ها را متمایز می‌کند؟
دوره‌های PhD در مدیریت و DBA مخاطبان متفاوتی دارند. پاسخ به پرسش DBA چیست را پیش از هر چیز باید در این نکته جست‌وجو کرد. به‌طور معمول، افرادی دوره PhD را انتخاب می‌کنند که به دنبال ارتقای فردی در علوم اجتماعی هستند و اغلب قصد فعالیت به‌عنوان یک استاد تمام‌وقت در یک دانشگاه یا مدرسه کسب‌وکار را دارند و هدف آنان هم تحقیقات دانشگاهی است. این افراد اغلب مستقیماً از دانشگاه به دوره PhD مدیریت وارد می‌شوند.
درمقابل، افرادی در دورهٔ DBA شرکت می‌کنند که چند سالی است که در کسب‌وکار خود موفق بوده‌اند و به دنبال یک چالش فکری جدید هستند. این افراد اغلب مدرک MBA دارند و برای آنکه خود را از دیگران متمایز کنند، به دنبال درجه دکتری هستند؛ به‌همین صورت، این افراد به تحقیق در مدیریت علاقه‌مند هستند و ممکن است در ذهن خود یک سؤال پژوهشی عملی نیز داشته باشند؛ برای مثال، یک مشکل در محیط کاری خود که می‌توانند آن را در پایان‌نامه‌شان بررسی کنند و درعین‌حال منافعی نیز برای شرکت‌های خود ایجاد کنند.
هدف دوره دکتری تخصصی رشته‌های مهندسی و علوم پایه PhD تولید دانش جدید بر پایه تحقیق و پژوهش‌های آزمایشگاهی یا کتابخانه‌ای است، درحالی‌که در دوره DBA دانش‌پذیر اصول تحقیق و پژوهش در عارضه‌های سازمان را با رویکرد اجرایی می‌آموزد تا علاوه بر توسعه دانش مدیریتی، مهارت‌های اجرای این دانش را در راستای حل مشکلات، ایجاد نوآوری و کارآفرینی در محیط کسب‌وکار به دست آورد.
DBA در زمره مدارک معتبر دانشگاهی و حرفه‌ای به رسمیت شناخته شده و ممکن است تخصص‌هایی مانند حسابداری، مالی، مدیریت، بازاریابی و مدیریت عملیات داشته باشد. بیشتر دانشگاه‌ها DBA و PhD را در گرایش‌های مختلف ارائه می‌کنند. دوره تحصیل ممکن است تمام‌وقت یا پاره‌وقت باشد. مدت‌زمان معمول برای گذراندن دکتری در دوره‌های تمام‌وقت هم ۲ تا ۴ سال است.
مهارت‌های دانشجو و فارغ‌التحصیلان DBA چیست
اگر دوست دارید به‌عنوان دانشجوی DBA به این دوره وارد شوید و مدیریت عالی کسب‌وکار را یاد بگیرید، باید بدانید مهارت‌های موردنیاز یک دانشجوی DBA چیست. دانشجوی DBA باید توانایی تحقیق درباره مسائل مختلف را داشته باشد. او باید بتواند مشکلات کسب‌وکار را شناسایی و ریشه مشکلات را بررسی کند. مهارت طرح سؤال یکی از اصلی‌ترین مهارت‌های دانشجوی دوره DBA است؛ زیرا به او کمک می‌کند که ابعاد مختلفی از موضوع را ببیند و به تحقیقات او نیز جهت می‌دهد؛ به‌این ترتیب، روند تحقیقات خیلی زودتر پیش خواهد رفت.
یک مهارت بسیار مهم استفاده از دانش و آموخته‌هاست. دانشجو باید بتواند با استفاده از نظریه‌ها و تحقیقات فعلی راه‌حلی عملی را برای مشکل ارائه کند؛ همچنین او باید بتواند با اعضای مختلف سازمان ارتباط بگیرد و رابطه میان فعالیت‌های هر جزء سازمان را با مشکلات به وجود آمده است بررسی کند. با این کار می‌تواند راهکاری جامع و کامل برای حل مشکلات سازمان‌ها ارائه و به رشد توانمندی‌های مدیریتی خود نیز کمک کند.
دانشجویان دوره DBA می‌توانند افرادی باشند که قصد دارند حرفه خود را ارتقا دهند و به رشد شرکت خود کمک کنند یا کسانی باشند که قصد دارند مهارت‌های DBA را به نسل بعدی آموزش دهند.
مزیت‌های دریافت مدرک DBA چیست
شاید بسیاری از افراد به این موضوع فکر کنند که وقتی مدرکی با اعتبار PHD وجود دارد و DBA در کشور ما چندان شناخته‌شده نیست، فایده دریافت مدرک DBA چیست؟ به یاد داشته باشید که DBA یک دوره عملی برای مدیریت عالی کسب‌وکار است و شما می‌توانید از آموخته‌های خود در این دوره برای حل مشکلات واقعی استفاده کنید. مشکلاتی که فراتر از صفحات کتاب و سوالات امتحان هستند؛ علاوه‌براین DBA مزیت‌های دیگری نیز دارد که در ادامه این بخش بعضی از مهم‌ترین آن‌ها را توضیح می‌دهیم.
برنامه‌های DBA معمولاً بر استفاده از تحقیقات دیگران (معمولا دانشجویان PHD) برای کمک به حل چالش‌های تجارت در دنیای واقعی تاکید دارند. دوره DBA معمولاً در کمتر از ۳ سال تمام می‌شود؛ این در حالی است که کسب مدرک PHD حداقل ۵ سال طول می‌کشد.
مدرک
آموخته‌های شما در دوره DBA فراتر از تحقیق درباره مشکلات و شناسایی آن‌ها خواهد بود. در این دوره‌ها شما به مهارت‌هایی در زمینه توسعه فناوری، تجزیه‌وتحلیل استراتژیک و ارتباطات مدیریتی و میان‌فردی نیز مجهز می‌شوید. این مهارت‌ها به شما برای مدیریت بهتر کسب‌وکارتان کمک می‌کند.
مدرک دوره DBA کاملاً معتبر است و شما می‌توانید از آن برای شروع‌به‌کار به‌عنوان یک مدیر بازرگانی آگاه و متخصص استفاده کنید. شرکت در دوره DBA، نه‌تنها برای دانشجویانی که به‌تازگی به حوزه کسب‌وکار وارد می‌شوند مفید است، می‌تواند برای اساتید مدیریت نیز مفید واقع شود.
تفاوت مدرک های MBA چیست و کدام‌یک معتبرتر است!
مدرک DBA چیست؟
دکتری مدیریت کسب‌وکار یا مدرک DBA مدرکی با تمرکز بر کسب‌وکار و مدیریت آن است. این دوره دانش عملی فرد دانشجو را بالا می‌برد و آن را برای اجرا و عملی کردن این دانش در محیط کار آماده می‌کند. مدیریت صحیح کسب‌وکار یکی از فاکتورهای اصلی استخدام مدیر است که می‌توان در این دوره‌ها به این ویژگی رسید.
بسیاری از افراد ممکن است به این فکر کنند که آیا مدرک DBA واقعاً ارزش این‌همه تلاش و فعالیت را دارد یا خیر. حضور در حوزه علمی و تحصیلی مدیریت یک تصمیم کاملاً شخصی است. این تصمیم به وقت، تلاش و هزینه نیازمند است. درواقع بعضی افراد ممکن است ترجیح به‌جای وقت‌گذاشتن برای شرکت در دوره DBA، به تجارت بپردازند و سود و تجربه کسب کنند، اما باید توجه کنید که DBA چیزی است که شما را از دیگر رقیبان‌تان جدا می‌کند؛ بنابراین اگر دوست دارید رشدی چشمگیر و ماندگار داشته باشید، شرکت در دوره DBA ممکن است برای‌تان مفید باشد.
برنامه‌های DBA به شما کمک می‌کند مهارت خود در تفکر انتقادی و حل مسئله در دنیای واقعی و کسب‌وکار را افزایش دهید.
با دکتری مدیریت کسب‌وکار چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟
از سمت‌های مدیریتی ارشد گرفته تا مشاوره‌های کسب‌وکار، مدرک DBA می‌تواند طیف گسترده‌ای از فرصت‌های شغلی را برای شما فراهم کند. در اینجا فقط نمونه‌ای از مشاغل و صنایعی را عنوان می‌کنیم که می‌توانید با دکتری مدیریت کسب‌وکار در آن‌ها مشغول‌به‌کار شوید:
- بخش‌های خصوصی و غیرانتفاعی
- مشاور
- مدیریت
- کارآفرین یا صاحب کسب‌وکار
- مشاغل آموزشی
- مشاغل اجرایی
- کار در دانشکده و دانشگاه
- مشاغل دولتی
مشاغلی که می‌توانید با مدرک DBA در آن‌ها کار کنید، به‌اندازه افراد دارای این مدرک تحصیلی متنوع است؛ همچنین راه‌اندازی کسب‌وکار و نیاز به مدیر در آن‌ها نیز به‌قدری زیاد است که می‌توان با این مدرک در یکی از این کسب‌وکارها مشغول‌به‌کار شد.
گرایش‌های دکتری مدیریت کسب‌وکار
گرایش‌هایی که در DBA وجود دارد کمی به گرایش‌های MBA نزدیک است و وجه مشترک نیز دارند. انواع گرایش‌های DBA از این قرار است:
- گرایش تجارت الکترونیک
- گرایش مدیریت راهبردی ( جامع )
- گرایش فناوری و اطلاعات IT
- گرایش بازرگانی
- گرایش بازاریابی
- گرایش مالی
تمامی این گرایش‌ها می‌توانند برای افراد خاص خوب عمل کنند و هنگام انتخاب فقط باید این مورد را در نظر بگیرید که چه می‌خواهید، چه انتظاری از این مدرک دارید و اینکه مهارت‌ها و توانایی‌های شما با کدام گرایش همخوانی دارد.
درنهایت باید عنوان کنیم که این مدرک می‌تواند به شما در مدیریت صحیح کسب‌وکارها کمک کند و حتی می‌تواند شانس شما را استخدام، در مقایسه با دیگر متقاضیان بیشتر کند.
سرفصل‌های آموزشی
آنچه در دوره DBA آموزش داده می‌شود به گرایشی که انتخاب کرده‌اید و مرکزی که در آن آموزش می‌بینید بستگی دارد. ممکن است سرفصل‌های آموزشی در مرکزهای مختلف با هم تفاوت داشته باشد. برخی از سرفصل‌های این دوره عبارت است از:
- مدل‌های ذهنی مدیریت
- مدیریت منابع انسانی
- استراتژی مدیریت حرفه‌ای
- مدیریت بازاریابی و برندسازی
- روش‌های تصمیم گیری مدیران
- مدیریت ریسک و سرمایه‌گذاری
- حسابداری
- اقتصاد کلان
- مدیریت پروژه
- کارآفرینی
اگر قصد دارید دقیقاً بدانید سرفصل‌های دوره DBA چیست، به وب‌سایت مؤسسات ارائه‌دهنده این دوره‌ها مراجعه کنید و سرفصل‌های آموزش DBA آن‌ها را بخوانید.
مدرک DBA در ایران
یک دوره DBA، علاوه بر آنکه باید به شما روش‌ها مدیریتی درست را آموزش دهد و شما را برای مدیریت کسب‌وکارها آماده کند، باید استادان، دانشگاه، مؤسسه و همچنین مدرک معتبری داشته باشد که اتفاقاً از طرف وزارت علوم تأییدشده باشد. مدرک DBA در ایران دو نوع گواهی دارد که این گواهینامه‌ها به‌این شرح است:
- گواهینامه معتبر از وزارت علوم تحقیقات و فناوری کشور
- گواهینامه معتبر بین‌المللی کهدولت و دادگستری کشور مبدأ آن را تأیید می‌کند
کشور مبدأ کشوری است که مسئول و ناظر برگزاری کلاس‌ها در ایران است و درنهایت، مدرک را آن‌ها برای دانشجویان صادر می‌کنند. این کشور‌ها، علاوه بر این موارد، مسئولیت تدوین و اجرای صحیح دوره براساس استانداردهای جهانی را نیز بر عهده دارند.
فهرست دانشگاه‌های ارائه‌کننده دوره DBA در ایران
در حال حاضر DBA یک مدرک رسمی در دانشگاه‌های دولتی کشور نیست. دانشگاه‌های دولتی این رشته را به‌عنوان یک دوره به دانشجویان آموزش می‌دهند و دانشجویان با پرداخت هزینه می‌توانند در این دوره‌ها شرکت کنند. البته مدرکی که با شرکت در این دوره و گذراندن واحدهای درسی، دریافت می‌کنید کاملاً معتبر است و در سازمان‌های ایرانی و بین‌المللی پذیرفته می‌شود.
فهرست دانشگاه‌های ارائه‌کننده دوره DBA عبارت است از:
- دانشگاه تهران
- دانشگاه شریف
- دانشگاه فردوسی مشهد
- دانشگاه شهید بهشتی
- دانشگاه تربیت مدرس