قوانین تغییر رشته در کارشناسی‌ارشد چیست؟ اگر بخواهیم در رشته‌ای به‌جز رشته‌ی تحصیلی در مقطع کارشناسی تحصیلی کنیم با چه قوانین و شرایطی مواجه هستیم؟ آیا بعد از قبولی در کنکور کارشناسی‌ارشد هم می‌توانیم تغییر رشته بدهیم یا فقط می‌توانیم گرایش‌مان را عوض کنیم؟ این مطلب به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد.
تغییر رشته در ارشد
همان‌طور که گفتیم تغییر رشته در ارشد برای دو دسته از افراد مطرح است؛ دسته‌ی اول کسانی هستند که می‌خواهند در رشته‌ای به‌جز رشته‌ی تحصیلی در کارشناسی درس بخوانند و دسته‌ی دوم کسانی‌اند که به‌هر دلیل از انتخاب رشته‌ای که انجام داده‌اند پشیمان هستند و می‌خواهند در رشته‌ی دیگری کارشناسی‌ارشد را بگذرانند.
پیش از هر چیز یک پرسش اساسی پیش روی هر دو دسته قرار دارد: بهترین رشته برای ادامه‌ی تحصیل در مقطع ارشد چیست. در ادامه‌ی این مطلب ابتدا به این پرسش می‌پردازیم و عوامل مختلف را بررسی می‌کنیم. سپس به‌سراغ قوانین تغییر رشته در کارشناسی‌ارشد و شرایط آن می‌رویم و به‌صورت مفصل قوانین و شرایط را برای هر دو دسته از افراد توضیح می‌دهیم.
بهترین رشته برای ادامه تحصیل در مقطع ارشد
در سال‌های اخیر علاقه به تغییر رشته افزایش یافته است. بسیاری از دانشجویان به‌دلایل مختلف ترجیح می‌دهند مقطع کارشناسی‌ارشد را در رشته‌ی دیگری به‌جز رشته‌ی کارشناسی دنبال کنند. در انتخاب رشته‌ی کارشناسی‌ارشد بازار کار حرف اول را می‌زند.
درواقع تا سال‌های نه‌چندان دور ادامه‌ی تحصیل برای دست‌یابی به موقعیت شغلی آکادمیک یکی از گزینه‌های جدی بود؛ همین امر هم در بسیاری از دانشجویان علاقه به ادامه‌ی تحصیلی در رشته‌ی کارشناسی را بیشتر می‌کرد. در سال‌های اخیر این اتفاق کمتر رخ می‌دهد و دانشجویان کارشناسی آینده‌ی شغلی خود را در کسب‌وکارها جست‌وجو می‌کنند؛ به‌همین دلیل، به‌سراغ تغییر رشته در ارشد می‌روند و رشته‌ای را انتخاب می‌کنند که بازار کار بهتری دارد.
از عامل تعیین‌کننده‌ی بازار کار و آینده‌ی شغلی که بگذریم، می‌توانیم عوامل مؤثر دیگر بر تغییر رشته را این موارد بدانیم:
- فرصت و زمان باقیمانده برای آمادگی تا کنکور ارشد
- میزان نزدیکی درس‌های کنکور با درس‌های کارشناسی
- احتمال قبولی در رشته‌ی مقصد
- میزان ارتباط رشته‌ی کارشناسی و کارشناسی‌ارشد و مکمل‌بودن آن‌ها
- ادامه‌‌تحصیل در مقطع دکتری
برای اینکه انتخاب درستی انجام دهید و بهترین رشته برای ادامه تحصیل در مقطع ارشد را انتخاب کنید، باید این موارد را هم در نظر بگیرید:
- آشنایی با درس‌های رشته‌های انتخابی و ضریب‌های آن‌ها در آزمون کنکور کارشناسی‌ارشد
- پیش‌نیازهایی که در کارشناسی‌ارشد با آن مواجه می‌شوید
- زمان لازم برای موفقیت در آزمون کنکور
- ظرفیت دانشگاه‌ها برای رشته‌های انتخابی مقصد
درباره‌ی ظرفیت دانشگاه‌ها برای رشته‌ی مدیریت کسب‌وکار که یکی از پرطرفدارترین و آینده‌دارترین رشته‌هاست در این مطلب صحبت کرده‌ایم:
ظرفیت رشته MBA در دانشگاه های برتر کشور
فارغ از این موارد و به‌صورت کلی می‌توان رشته‌های پرطرفدار و آینده‌دار در میان رشته‌های فنی‌ومهندسی و مدیریت را به‌این ترتیب فهرست کرد:
- گرایش‌های مختلف مدیریت کسب‌وکار (MBA)
- مدیریت و مدیریت اجرایی
- حسابداری
- علوم کامپیوتر
قوانین تغییر رشته در ارشد قبل از آزمون کارشناسی‌ارشد
تغییر رشته برای ارشد قبل از شرکت در آزمون کارشناسی‌ارشد کار دشواری نیست. کافی است به دفترچه‌ی راهنمای آزمون که هر سال همراه با دفترچه‌ی ثبت‌نام منتشر می‌شود نگاهی بیندازید و با توجه به پیش‌نیازها و محدودیت‌هایی که سازمان سنجش می‌دهد، تصمیم بگیرید که دوست دارید در کدام آزمون شرکت کنید.
عمدتاً اگر دانشجوی رشته‌های علوم‌انسانی نباشید، دست‌تان برای شرکت در آزمون کارشناسی‌ارشد اغلب رشته‌ها باز است. درواقع بنا به اعلام سازمان سنجش آموزش کشور، تمامی فارغ‌التحصیلان دوره‌های کارشناسی موردتأیید می‌توانند در رشته‌های دیگر شرکت کنند، به‌جز رشته‌هایی که شرط عنوان تحصیلی مشخص برای آن‌ها مشخص شده باشد.
شرکت در آزمون دو رشته در مقطع کارشناسی‌ارشد
قوانین به شما اجازه می‌دهد که برای کارشناسی‌ارشد شرکت در آزمون دو رشته‌ی مختلف را انتخاب کنید. کم نیستند کسانی‌که این استراتژی را انتخاب می‌کنند و عقیده دارند که این کار ریسک ماندن پشت کنکور را کاهش می‌دهد. درواقع رشته‌ی اول آن‌ها همان رشته‌ای است که در کارشناسی در آن تحصیل کرده‌اند و احتمال قبولی خود در آزمون کنکور ارشد آن را بالا می‌دانند. در کنار آن در رشته‌ی دلخواه‌شان هم ثبت‌نام می‌کنند.
بااینکه در نگاه اول این کار خطر چندانی ندارد، معایبی دارد و باید درباره‌ی آن به‌درستی و حساب‌شده تصمیم گرفت. درباره‌ی شرکت در آزمون دو رشته برای ارشد در این مطلب بیشتر توضیح داده‌ایم:
شرکت در آزمون دو رشته در مقطع کارشناسی ارشد
شرایط تغییر رشته در کارشناسی‌ارشد بعد از قبولی در کنکور ارشد
همین ابتدای کار بگوییم که برخلاف آنچه در مورد قبل گفته شد، تغییر رشته برای دانشجویان کارشناسی‌ارشد بسیار دشوار است. اگر دانشجویی بعد از قبولی در کارشناسی‌ارشد تصمیم بگیرد رشته‌اش را تغییر دهد، این کار برای او غیرممکن نیست، اما کار دشواری پیش رو دارد؛ درواقع اگر کسی انتخاب رشته‌ی مناسبی انجام ندهد، سه راه پیش رو دارد:
- عوض‌نکردن رشته و تحصیلی در رشته‌ای که پذیرفته شده است.
- انصراف از تحصیل در رشته‌ی پذیرفته‌شده که مستلزم یک سال محرومیت از شرکت در کنکور است.
- تلاش برای تغییر رشته.
شرایط و قوانین تغییر رشته در کارشناسی‌ارشد
در اینجا شرایط و قوانین تغییر رشته در کارشناسی‌ارشد را به‌صورت کلی آورده‌ایم. جدای از این موارد تغییر رشته به عوامل بسیاری وابسته است؛ این نکات هم به‌صورت کلی است و ممکن است بعضی از داوطلبان را دربرنگیرد:
- تغییر رشته فقط به رشته‌های درج‌شده در دفترچه‌ی راهنمای انتخاب رشته‌ی کنکور کارشناسی‌ارشد محدود است.
- ظرفیت رشته‌ی مقصد جزو عوامل قبولی در تغییر رشته است.
- دانشجویان کارشناسی‌ارشد فقط یک بار می‌توانند رشته‌ی تحصیلی خود در این مقطع را تغییر دهند.
- تغییر همزمان رشته و محل تحصیل، به‌شرط احراز باقی شرایط، مانعی ندارد.
- دانشجو باید حداقل یک‌ششم و حداکثر یک‌سوم واحدها را در رشته‌ی مبدأ تحصیل کند.
- کسب نمره‌ی قبولی (۱۲) در تمامی واحدهای رشته‌ی مبدأ الزامی است و همچنین نمره‌های کسب‌شده در پذیرش شرایط دانشجو تأثیر می‌گذارد.
- اولویت در تغییر رشته با دانشگاه مبدأ است؛ به‌این معنا که رشته‌ی مقصد ترجیحاً باید در دانشگاه مبدأ دانشجو وجود داشته باشد.
- گروه آموزشی مبدأ و مقصد، هر دو، باید با تغییر رشته موافقت کنند؛ همچنین تصمیم آن‌ها باید به تأیید شورای آموزشی دانشگاه برسد.
- ادامه‌ی تحصیل متقاضی در رشته‌ی مبدأ باید بلامانع باشد؛ به‌این معنی که دانشجو نباید بیش از دو ترم مشروطی داشته باشد.
- درصورتی‌که رتبه‌ای که دانشجو در کارشناسی‌ارشد کسب کرده است برای پذیرش در دوره‌ی روزانه‌ی رشته‌ی اول کافی باشد، اما تحصیل در دوره‌ی روزانه‌ی رشته‌ی دوم به رتبه‌ی بهتر نیاز داشته باشد، دانشجو می‌تواند با انتخاب تحصیل در نوبت دوم تغییر رشته بدهد؛ طبعاً برای تحصیل در دوره‌ی نوبت دوم باید شهریه بپردازد.
- اگر قبولی در رشته‌ی مقصد به مصاحبه یا گزینش نیاز داشته باشد، پذیرش در رشته‌ی دوم به طی‌کردن این مرحله نیاز دارد.
- دانشجو باید حداقل ۶ هفته قبل از آغاز نیم‌سال تحصیلی جدید مدارک خود را به آموزش و شورای بررسی موارد خاص ارائه کند.
تغییر رشته به مدیریت کسب‌وکار (MBA)
اگر می خواهید رشته‌ی تحصیلی‌تان در کارشناسی‌ارشد را تغییر دهید، مخصوصاً اگر تصمیم دارید در رشته‌ی مدیریت کسب‌وکار (MBA) تحصیل کنید، این مطلب را هم مطالعه کنید: