خستگی در دوره کنکور بسیار متداول است. این خستگی به‌دلیل‌های مختلفی اتفاق می‌افتد، ازجمله بی‌خوابی، اضطراب، حجم زیاد مطالعه و اصولی‌مطالعه‌نکردن. در کنار این‌ها نداشتن تغذیه مناسب، نداشتن مکان مطالعه با نور و هوای خوب نیز بر میزان خستگی می‌افزاید. خستگی مفرط در کنکور بر سطح یادگیری شما تأثیر منفی می‌گذارد؛ با وجود این، راهکارهای بسیار زیادی برای رفع خستگی در کنکور وجود دارند که سطح یادگیری را افزایش می‌دهند.
انواع خستگی چیست؟
به‌صورت کلی ما دو نوع خستگی داریم: جسمی و روحی. خستگی جسمی می‌تواند به کار و فعالیت مربوط باشد و ناشی از تجمع اسید لاکتیک (عامل اصلی خستگی) در عضلات باشد. این خستگی امری طبیعی است و آن را می‌توان با استراحت، کشش عضلات و غیره رفع کرد؛ به‌این ترتیب، سیستم لنفاوی بدن ما فعال و اسید لاکتیک دفع می‌شود. این خستگی درنهایت با استراحت کافی از میان می‌رود. اگر خستگی شما از مطالعه از نوع خستگی جسمی باشد، می‌توانید به‌راحتی آن را از خود دور کنید و بسته به میزان خستگی و نیرویی که برای مطالعه مجدد لازم دارید، به خودتان استراحت دهید.
این زمان می‌تواند از چند دقیقه تا چند روز را شامل شود؛ حتی می‌توانید به‌جای استراحت به انجام‌دادن کارهایی بپردازید که به نیروی فکری کمتری نیاز دارد؛ مثلاً اگر خستگی شما شدید نیست یا از درسی که در حال مطالعه آن هستید خسته شده‌اید، می‌توانید به‌جای استراحت کامل، کتاب یا حتی مبحث مطالعه را عوض و کتاب یا مبحث ساده‌تری را انتخاب کنید.
خستگی روحی و عصبی، به‌عنوان دومین نوع، ریشه روحی و فکری دارد و ناشی از اضطراب و استرس است. معمولاً در میان کنکوری‌ها این نوع از خستگی هم رایج است و به این می‌انجامد که با وجود تجدیدانرژی و قوای روزانه، باز هم داوطلب نتواند مطالعه خوبی داشته باشد. برای ازمیان‌بردن خستگی روحی راهکارهای مختلفی وجود دارد، اما مهم‌ترین نکته این است که شما نوع آن را بشناسید.
عوامل خستگی در دوره کنکور
افراد زیادی رؤیای تحصیل در دانشگاه‌های برتر و رشته‌های مطرح دانشگاهی را دارند و در پی تحقق رؤیای خود تلاش می‌کنند تا بهترین عملکرد را در کنکور داشته باشند. هر سال داوطلبان زیادی برای پذیرش در دانشگاه و رشته دلخواه خود در کنکور ارشد رقابت می‌کنند. در این میان افرادی به رؤیای خود دست پیدا می‌کنند و در دانشگاه موردعلاقه خود پذیرش می‌شوند که عملکرد بهتری در جلسه کنکور در مقایسه با رقبا داشته باشند.
عوامل زیادی عملکرد داوطلبان در جلسه کنکور را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، مانند مطالعه کافی و مؤثر منابع، تست‌زدن به میزان کافی و آشنایی با نمونه سؤالات، شرکت در آزمون‌های آزمایشی برای تمرین استراتژی آزمون، مدیریت زمان کنکور و دیگر عواملی که داوطلبان با انجام‌دادن آن‌ها می‌توانند عملکرد بهتری در کنکور داشته باشند.
خستگی در دوره کنکور یکی از شایع‌ترین مراحلی است که در این دوره برای داوطلبان اتفاق می‌افتد:
- کم‌خوابیدن و ساعت‌های کم خواب در شبانه‌روز
- نداشتن خوراک و غذای مناسب
- ننوشیدن آب به‌اندازه کافی
- ازدست‌دادن انگیزه برای رسیدن به هدف
- نداشتن برنامه اصولی و برنامه یکنواخت
- کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی
کافئین، اکسیر کنکور؟
احتمالاً برای سرحال‌بودن و داشتن انرژی کافئین مصرف می‌کنید. میزان متعادل کافئین هوشیاری و انرژی شما را افزایش می‌دهد؛ بااین‌حال مصرف بیش‌ازحد آن ممکن است تحریک‌پذیری، خستگی، افزایش ضربان قلب یا تپش قلب، بالارفتن فشارخون، اضطراب و بی‌خوابی شما را رقم بزند؛ علاوه‌براین اگر کافئین را حذف کنید، ممکن است یکباره احساس خستگی شدیدی برای‌تان ایجاد شود.
اگر مقدار زیادی قهوه، چای، کولا یا نوشیدنی‌های حاوی کافئین می‌نوشید یا داروهای حاوی کافئین استفاده می‌کنید، باید به‌تدریج آن‌ها را کنار بگذارید. اگر مصرف کافئین را به‌طور ناگهانی قطع کنید، ممکن است به علائم ترک آن دچار شوید؛ بنابراین به‌آرامی آن را کم کنید تا به حد متعادل برسد. برای آغاز، هر روز آب بیشتر و نوشیدنی‌های کافئین‌دار کمتری بنوشید. البته کافئین خواص زیادی نیز دارد و نوشیدن آن در حد متعادل می‌تواند از برخی جهات برای شما مفید باشد. نکته مهم رعایت اعتدال است.
فراموش نکنید که طبق نظر انجمن روان‌شناسان امریکا، کافئین، به‌رغم مجاز و دردسترس‌بودن، اعتیادآور است.
روش‌های مقابله با خستگی در دوره کنکور
برای پذیرش در رشته‌های کنکور افراد باید برنامه‌ریزی مناسبی انجام دهند و با مطالعه، تمرین و تست‌زدن خود را آماده زمان برگزاری کنند. در روند مطالعاتی و دوره کسب آمادگی ممکن است عواملی موجب ایجاد خستگی در داوطلبان شود. افراد برای ادامه روند مناسب آمادگی برای کنکور باید بتوانند با این خستگی مقابله کنند.
شما نباید اجازه دهید خستگی دوره کنکور سد راه موفقیت شما شود و باید با استفاده از روش‌های مختلف با آن مقابله کنید.
برای موفقیت و دوری از خستگی در کنکور باید به میزان کافی بخوابید و به این نکته توجه کنید که داشتن میزان خواب کافی یکی از مؤثرترین عوامل در آمادگی جسمی و روحی جهت انجام‌دادن فعالیت‌های جسمی و فکری، ازجمله درس خواندن، است؛ همچنین باید به تغذیه خود توجه کنید تا بدن مواد غذایی لازم برای مغز و بدن خود را دریافت کند و انرژی لازم برای فعالیت‌های خود را داشته باشد.
دانستن تکنیک‌های مطالعه اصولی و نحوه مطالعه و یادداشت‌برداری و خلاصه‌نویسی نیز از مواردی است که مطالعه مؤثر را بهتر می‌کند.
عوامل محیطی و نبودن سروصدا و داشتن نور کافی نیز عوامل مؤثری در کم‌کردن میزان خستگی شما، به‌خصوص خستگی چشمی، است.
بهترین محل مطالعه برای کنکور کجاست؟ راهنمای جامع انتخاب محل مطالعه!
کلام آخر
شما باید مثبت‌اندیش باشید و ناامیدی را از خود دور کنید. داشتن انگیزه برای رسیدن به موفقیت و قبولی در دانشگاه و رشته موردعلاقه یکی از مهم‌ترین عواملی است که خستگی را از شما دور می‌کند و کمک می‌کند تا با قدرت به مسیر خود ادامه دهید؛ بنابراین باید روی اهداف خود تمرکز کنید و با انگیزه و مثبت‌اندیشی به مسیر خود ادامه دهند.
داشتن استراحت کافی و تفریحات مناسب، مانند تماشای فیلم موردعلاقه، ورزش‌کردن، پیاده‌روی، گوش‌دادن به موسیقی موردعلاقه، انجام‌دادن فعالیت‌هایی که فرد از آن لذت می‌برد، مانند فعالیتی هنری، می‌تواند به این بینجامد تا از روند مطالعه و برنامه‌ریزی خود خسته نشوید.