رفتار سازمانی و منابع انسانی MBA بشناسید

گرایش رفتار سازمانی و منابع انسانی MBA یکی از گرایش‌های مدیریت کسب و کار MBA است. در گذشته این گرایش به‌نام دوره‌ی MBA  گرایش توسعه‌ی سازمانی شناخته می‌شد، اما اکنون عنوانی دوبخشی دارد؛ به‌این‌معنا تمرکز این گرایش فقط بر منابع انسانی نیست و به بحث‌های رفتار سازمانی نیز می‌پردازد. برای آشنایی بیشتر با این گرایش مدیریت کسب و کار (MBA) پای گفت‌وگو با دکتر بابک علوی، از اساتید برجسته‌ی دانشکده‌ی مدیریت و اقتصاد شریف، نشستیم. خلاصه‌ی گفت‌وگوی ما درباره‌ی گرایش رفتار سازمانی و منابع MBA پیش روی شماست.

اهداف گرایش رفتار سازمانی و منابع انسانی رشته MBA چیست؟

اگر بخواهیم تعریفی کلی از این گرایش به دست دهیم، باید پیش از هر چیز به این اشاره کنیم که بخشی از موفقیت سازمان‌ها تابع پرداختن به عوامل انسانی است؛ البته این موضوع انواع مختلفی از سازمان‌ها را شامل می‌شود و بسته به نوع سازمان، اهمیت موضوع منابع انسانی در سازمان‌های مختلف کم‌وزیاد می‌شود؛ مثلاً در سازمان‌های خدماتی و های‌تک همه‌چیز منابع انسانی است؛ همین‌طور در در سازمان‌هایی که کارهای معمول انجام می‌دهند همچنان موضوع منابع انسانی اهمیت دارد.

از جهتی دیگر گرایش منابع انسانی فراگرایشی است؛ شما به هر گرایش دیگری هم وارد بشوید، به مباحث گرایش رفتارسازمانی و منابع انسانی نیازمند هستید. ابعاد انسانی و اجتماعی و تعاملی انسان‌ها درون سازمان، به‌عنوان یک زمینه تخصصی، جزو اهداف این گرایش است.

به‌صورت رسمی‌تر، هدف این گرایش رهبری اثربخش ویژگی‌های انسانی، چه به‌صورت فردی و چه به‌صورت اجتماعی و تعاملی، است، به‌شکلی که هم برای موفقیت سازمان‌ها مؤثر باشد و هم برای خود شخص محیطی ایجاد کند که به‌سمت تعالی و رشد پیش برود.

چه زمینه‌هایی برای ادامه‌تحصیل درزمینه‌ی رفتار سازمانی و منابع انسانی MBA وجود دارد؟

به‌طور کلی گرایش رفتار سازمانی و مدیریت منابع انسانی دو بخش اصلی دارد. همان‌طور که از اسم گرایش پیداست، یک بخش درمورد رفتار سازمانی است و در باره رفتار انسان‌ها در سازمان صحبت می‌کند؛ مثلاً از کجا انگیزه می‌گیرند، نگرش‌های انسان‌ها از کجا می‌آیند و تعارضات میان انسان‌ها چگونه حل می‌شود. درواقع بیشتر موضوعات این بخش به قسمت soft  این گرایش مربوط می‌شود.

در قسمت مدیریت منابع انسانی مشخصاً درمورد اقداماتی از این قبیل صحبت می‌کنیم که مثلاً انسان‌ها را چطور استخدام کنیم، چطور آموزش دهیم، مصاحبه‌ی استخدامی چطور برگزار شود، حقوق و پاداش چگونه طراحی می‌شود و غیره. درواقع این بخش قسمت عملیاتی‌تر این گرایش را دربرمی‌گیرد.

همچنین برای ادامه‌تحصیل زمینه‌های دیگری نیز وجود دارد که رهبری سازمانی ازجمله‌ی آن‌هاست؛ البته کارشناسی‌ارشد بیشتر مانند دروازه‌ای است که شما موضوعات مختلف را آموزش می‌بینید و در مقطع دکتری ادامه‌تحصیل را در موضوع تخصصی ادامه دهید.

این گرایش نوعی عشق‌ورزی به انسان‌ها را لازم دارد. این گرایش به‌صورت مطلق فردگرا نیست؛ شما باید به سرنوشت دیگران بسیار علاقه‌مند باشید.

چه زمینه‌های شغلی در ادامه برای گرایش رفتار سازمانی و منابع انسانی MBA وجود دارد؟

سرراست‌ترین عنوان شغلی این گرایش کارشناس منابع انسانی است؛ البته هر چه اندازه‌ی شرکت و سازمان بزرگ‌تر باشد، معنای کارشناس منابع انسانی نیز متفاوت می‌شود؛ مثلاً در سازمان‌های بزرگ کارشناس توسعه‌ی منابع انسانی، کارشناس حقوق و دستمزد یا کارشناس توسعه‌ی استعدادها داریم، ولی اولین عنوانی که ممکن است در شرکت‌های عمومی‌تر با آن مواجه شوید کارشناس منابع انسانی است.

در کنار این عناوین کارآفرینی و مشاوره‌ی مدیریت زمینه‌های کاری بسیار مهمی هستند که برای گرایش منابع انسانی وجود دارند. ویژگی‌های این گرایش این است که شما در هر زمینه‌ای که در آینده فعالیت کنید، رویکردها و قابلیت‌های مفیدی در اختیار شما قرار می‌دهد.

داوطلبان گرایش رفتار سازمانی و منابع‌انسانی MBA به چه مهارت‌های فردی نیاز دارند؟

یکی از عوامل مهم برای کارکردن درزمینه‌ی منابع انسانی لذت‌بردن از که فکرکردن به انسان‌ها و کارکردن با آن‌هاست؛ یعنی این رشته برای کسی مناسب نیست که از فکرکردن درباره‌ی انسان‌ها خسته می‌شود. حتی تحقیق در این حوزه نیز به علاقه به انسان‌ها نیاز دارد؛ یعنی اگر بخواهیم درزمینه‌ی منابع انسانی در سازمانی کار کنیم ولی حوصله انسان‌ها را نداشته باشیم، چندان احساس خوبی نخواهیم داشت.

عامل دیگر درنظرگرفتن مفهوم موفقیت و اثربخشی به‌صورت زیرساختی و بلندمدت‌تر است. داوطلب این گرایش باید از ویژگی صبر و تحمل برای ایجاد اثربخشی در بلندمدت برخوردار باشد.

عامل دیگر علاقه به روان‌شناسی و جامعه‌شناسی و موضوعات انسانی است؛ داوطلب گرایش منابع انسانی باید به یادگیری بیشتر در این زمینه علاقه داشته باشد؛ مثلاً اگر داوطلبی مدل‌سازی ریاضی را از کمک‌کردن به انسان‌ها بیشتر دوست دارد، شاید این گرایش چندان به کارش نیاید.

در بازار کار واقعی فعلی شرکت‌هایی وجود دارد که شدیداً به‌دنبال نیروهای قوی درزمینه‌ی منابع انسانی هستند؛ چون مدیر خوب در این زمینه کم پیدا می‌شود. اگر درزمینه‌ی منابع انسانی قوی شوید، ظرفیت بسیار بالایی برای پیشرفت وجود خواهد داشت.

ظرفیت این گرایش در ایران چقدر است؟

در بازار کار واقعی فعلی شرکت‌هایی وجود دارد که شدیداً به‌دنبال نیروهای قوی درزمینه‌ی منابع انسانی هستند؛ چون مدیر خوب در این زمینه کم پیدا می‌شود. اگر درزمینه‌ی منابع انسانی قوی شوید، ظرفیت بسیار بالایی برای پیشرفت وجود خواهد داشت.

دروس تخصصی گرایش رفتار سازمانی و منابع انسانی MBA چیست؟

یکی از دروس تخصصی این گرایش درس رفتار سازمانی پیشرفته است. این درست ادامه‌ی درس رفتار سازمانی‌ است که در ترم اول تحصیلی این گرایش ارائه می‌شود. درس رفتار سازمانی مهارت‌های ذهنی و تحلیلی و رفتاری به دانشجویان می‌دهد. درس تخصصی دیگر مدیریت منابع انسانی پیشرفته است. این درس در ادامه‌ی درس مدیریت منابع انسانی در ترم دوم ارائه می‌شود. دروس دیگر، مانند رهبری سازمانی، اختیاری هستند. دانشجویان می‌توانند درس‌هایی مانند رهبری سازمانی را در ترم آخر انتخاب کنند.

دروس دیگری نیز مانند یادگیری سازمانی، مدیریت دانش و دروس میان‌رشته‌ای، ازجمله پیاده‌سازی استراتژی، می‌توانند برای یادگیری بهتر این گرایش مفید باشند.

یکی از عوامل مهم برای کارکردن درزمینه‌ی منابع انسانی لذت‌بردن از که فکرکردن به انسان‌ها و کارکردن با آن‌هاست؛ یعنی این رشته برای کسی مناسب نیست که از فکرکردن درباره‌ی انسان‌ها خسته می‌شود.

برای اطلاعات بیشتر درباره‌ی این گرایش چه منابعی را پیشنهاد می‌کنید؟

کلیدواژه‌هایی مانند رفتار سازمانی، مدیریت منابع انسانی و رهبری سازمانی و موضوعات مرتبطی مانند تعهد سازمانی، تعلق سازمانی، رهبری تغییر یا مصاحبه‌ی استخدامی می‌توانند موضوعات خوبی برای جست‌وجو در این زمینه باشند.

به کسانی که می‌خواهند به این رشته وارد شوند توصیه می‌کنم که با فارغ‌التحصیلان این رشته و این گرایش صحبت کنند؛ همچنین با اساتید این رشته و کسانی که چندین سال در این زمینه کار کرده‌اند مشورت کنند و ظرفیت‌ها و چالش‌های این گرایش را بررسی کنند.

حرف آخر این است که این گرایش نوعی عشق‌ورزی به انسان‌ها را لازم دارد. این گرایش به‌صورت مطلق فردگرا نیست؛ شما باید به سرنوشت دیگران بسیار علاقه‌مند باشید.

فایل صوتی مصاحبه را میتوانید از اینجا بشنوید.

دپارتمان کنکور ارشد MBA کافه تدریس

سوالات متداول

حتما برای کار باید در حوزه گرایش خودمان فعال شویم؟

خیر شما باتوجه به مهارت‌هایی که در دوران دانشجویی کسب می‌کنید می‌توانید در بخش های مختلف که ممکن است در حوزه گرایش شما نباشد فعال شوید.

همه گرایش‌ها مناسب اپلای هستند؟

گرایش‌هایی که وابسته به فرهنگ هستند احتمال کمتری برای قبولی دارند. گرایش‌هایی که ریاضیاتی و فنی تر هستند مانند عملیات و مالی برای اپلای مناسب‌ترند.

آیا با رشته MBA میتوانم کسب و کار خودم را راه‌اندازی کنم؟

بله یکی از جذابیت‌های MBA این است که با کمک این رشته می‌توانید تیم‌سازی کنید و به کمک آن‌‌ها ایده‌هایی که در ذهن دارید را پیاده‌سازی کنید.