کارآفرینی چیست و چقدر با آن آشنا هستید. این روزها حتماً این اصطلاح زیاد به گوش‌تان می‌خورد. واقعاً کارآفرینی یعنی چه؟ با یک جست‌وجوی ساده در گوگل می‌بینیم که به‌طور کلی، کارآفرینی به راه‌اندازی یک فعالیت تجاری جدید گفته می‌شود و به راه‌اندازی کسب‌وکارهای کوچک و در مقیاس بزرگ شامل راه‌اندازی شرکت‌های تجاری یا صنایع تقسیم می‌شود.
کارآفرینی چیست
کارآفرینی (به‌زبان انگلیسی: Entrepreneurship) به فرایند خلق ارزش جدید (مادی یا معنوی) ازطریق یک تلاش متعهدانه با درنظر‌گرفتن ریسک‌های ناشی از آن گفته می‌شود. واژه کارآفرینی از کلمه فرانسوی «Entrepreneurs» به‌معنای «متعهدشدن» نشئت گرفته‌است.
کارآفرینی اولین بار مورد توجه اقتصاددانان قرار گرفت و تمامی مکتب‌های اقتصادی از قرن ۱۶ میلادی تاکنون به‌نحوی کارآفرینی را در نظریه‌های اقتصادی خود تشریح کرده‌اند.
ماهیت کارآفرینی در طی سال‌های گوناگون دست‌خوش تغییرات بسیاری قرار گرفته و اندیشمندان متعددی به آن پرداخته‌اند، از دیالکتیک‌های مرتبط با فرصت‌های عینی و ذهنی به‌عنوان محور کارآفرینی گرفته تا ایده کسب و کار جدید که دیویدسون مطرح می‌کند.
فرایند کارآفرینی
برای پاسخ به پرسش کارآفرینی چیست نیاز است به فرایند کارآفرینی بپردازیم. در فرایند کارآفرینی کسب‌وکاری راه‌اندازی می‌شود و با استفاده از ایده‌های خلاقانه مدل‌های کسب‌وکاری نوین ایجاد می‌شود. این فرایند به‌عنوان یکی از عوامل مهم توسعه اقتصادی در بسیاری از کشورها شناخته شده است و بسیاری از دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی دوره‌هایی در این زمینه ارائه می‌کنند؛ بااین‌حال هدف از کارآفرینی صرفاً رشد و سوددهی نیست؛ خلق ارزش و ایجاد اشتغال نیز از هدف‌های مهم این فرایند محسوب می‌شوند.
عبارت «فرایند کارآفرینی» با استفاده از اصطلاح «فرایند» به‌معنای ضروری‌بودن پی‌در‌پی و ترتیب مشخصی برای مراحل کارآفرینی نیست؛ درواقع، این مرحله‌ها ممکن است با توجه به شرایط و نیازهای شخص کارآفرینی به‌ترتیبی متفاوت از هم انجام شوند؛ برای مثال، فرد کارآفرین ممکن است در مرحله ایده‌یابی و ارزیابی فرصت قرار داشته باشد، اما هنوز تصمیم نگرفته باشد که کارآفرینی کند و همچنان به کسب‌وکار قبلی خود ادامه دهد.
سپس به‌دلیل رویدادی خاص، ممکن است به پیاده‌سازی ایده‌ای که پیش‌تر در ذهنش شکل گرفته بپردازد؛ به‌علاوه، ساختار حقوقی و تأمین منابع نیز همیشه به‌ترتیب خاصی پیگیری نمی‌شوند.
در برخی موارد، ساختار حقوقی باید ابتدا شکل بگیرد تا بتوان به تأمین منابع (مانند دریافت وام بانکی) پرداخت.
در موارد دیگر، تأمین منابع ممکن است به‌عنوان پیش‌نیاز شکل‌گیری نطفه اولیه شرکت، مانند اجاره دفتر و اخذ مجوز فعالیت، در نظر گرفته شود.
انواع کارآفرینی
برای رسیدن به پاسخ کارآفرینی چیست می‌توانیم به سراغ انواع کارآفرینی برویم. چهار نوع اصلی کارآفرینی را می‌توان به دسته‌های کارآفرینی کسب‌وکارهای کوچک، کارآفرینی استارتاپ‌های مقیاس‌پذیر، کارآفرینی شرکت‌های بزرگ و کارآفرینی اجتماعی اشاره کرد.
کارآفرینی کسب‌وکارهای کوچک
کار آفرینی کسب‌وکارهای کوچک فرایندی است برای شروع یک کسب‌وکار با فرض اینکه قصد ندارید در آینده آن را به یک شرکت بزرگ تبدیل کنید.
با نگاهی دقیق‌تر به این نوع کارآفرینی، به‌وضوح، مشخص است که کسب‌وکارهای کوچک به‌نوعی امتداد زندگی کارآفرینان هستند. رستوران‌دار، فروشنده کتاب، مربی تناسب‌اندام و … همه جزو کارآفرینانی محسوب می‌شوند که تصمیم گرفته‌اند علاقه‌ها یا مهارت‌های‌شان را در مقیاسی کوچک به مشتریان ارائه کنند.
اگرچه ممکن است که صاحبان کسب‌وکارهای کوچک نیز از وام و کمک‌های مالی استفاده کنند، اما اولویت اول آن‌ها استفاده از منابع مالی شخصی است. شاید همین استقلال‌طلبی کارآفرینی مشاغل کوچک را از دیگر انواع کارآفرینی متمایز می‌کند.
کارآفرینی استارتاپ‌های مقیاس‌پذیر
استارتاپ‌های مقیاس‌پذیر معمولاً به دنبال نوآوری هستند. این نوع کارآفرینی را می‌توان به‌عنوان یک مدل کسب‌وکار تعریف کرد که در آن یک فرد یا گروهی از افراد با یک ایده تجاری منحصربه‌فرد پیش می‌روند.
شرکت‌های بنانهاده در سیلیکون‌ولی را می‌توان نمونه‌ای عینی آن در نظر گرفت. استارتاپ‌هایی مانند گوگل نیز زمانی بسیار کوچک بودند و با سرمایه‌ای اندک شروع به کار کردند. بااین‌حال به‌سرعت گسترش یافتند و سودهای بزرگ کسب کردند.
کارآفرینی شرکت‌های بزرگ
کارآفرینی شرکت‌های بزرگ به شرکت‌هایی گفته می‌شود که چرخه عمر محدودی دارند. این نوع شرکت‌ها می‌توانند با تولید محصولات جدید یا ارائه خدمات بیشتر در اطراف شرکت اصلی رشد کنند. برای مثال، یک تولیدکننده شلوار جین ممکن است تصمیم بگیرد که شروع به فروش کوله‌پشتی، کلاه یا کفش کند. این نوع کارآفرینی مبتنی بر ایجاد فرصت‌های جدید برای گسترش دامنه فعالیت شرکت و باقی‌ماندن در رقابت با رقباست؛ به‌عبارت دیگر، این نوع کار آفرینی با دیگر مدل‌های نامبرده‌شده در این فهرست تفاوت دارد؛ زیرا متکی بر یک سرمایه‌گذاری جدید نیستند.
انگیزه شرکت‌های بزرگ از کارآفرینی‌های این‌چنینی می‌تواند ناشی از فشارهای بیرونی برای تکامل یا پیشرفت‌های تکنولوژی باشد.
کارآفرینی اجتماعی
کارآفرینی اجتماعی بر ایجاد محصولات یا خدماتی متمرکز است که برای جامعه منفعت دارند. این افراد برای بهبود دنیا کار می‌کنند و این مأموریت را سرلوحه تفکرات خود دارند، حتی اگر تجارت‌شان سوددهی خوبی داشته باشد.
اخیراً رسانه‌ها به کارآفرینی اجتماعی، خصوصاً کسب‌وکارهایی که مبتنی بر حفظ محیط‌زیست باشند، توجه بیشتری می‌کنند.
نقل‌قول معروفی از دیوید بورنشتاین، روزنامه‌نگار، درباره کارآفرینی اجتماعی وجود دارد که بیان می‌کند: «هرچه کارآفرینان تجاری برای بهبود اقتصاد تلاش می‌کنند، کارآفرینان اجتماعی به دنبال تغییرات اجتماعی هستند. آنان افراد خلاقی هستند که وضعیت موجود را زیر سؤال می‌برند و از فرصت‌های موجود استفاده می‌کنند. آنان از تسلیم‌شدن سرباز می‌زنند و جهان را به‌سمت بهترشدن حرکت می‌دهند.»
فضای کسب‌وکار در حال تغییر است و مصرف‌کنندگان حالا بیشتر از هر زمان دیگری در جست‌وجوی محصولاتی هستند که استاندارهای اخلاقی و مسئولیت‌های اجتماعی را دنبال می‌کنند.
کارآفرین کیست؟
کارآفرین کیست و کارآفرینی چیست بسیار وابسته‌به‌هم هستند. با اینکه کلمه کارآفرین و مفهوم کارآفرینی ساده و قابل‌درک به نظر می‌رسد، می‌توان گفت تعریف دقیقی از کارآفرین و کارآفرینی وجود ندارد که همگان بر سر آن اتفاق‌نظر داشته باشند. تعریف‌های کارآفرین فراوان‌اند و هر یک بر جنبه‌ای از فرایند کارآفرینی و ویژگی‌های فرد کارآفرین تأکید کرده‌اند.
کارآفرینان عموماً ریسک‌پذیرند، آینده‌نگرند، ارزش‌آفرینند و خلاق و پیشرو هستند؛ همچنین به ایجاد اشغال و خلق ثروت می‌اندیشند.
موفق‌ترین دانش‌آموختگان MBA چقدر می‌شناسید!
ویژگی‌های کلیدی یک کارآفرین
یکی از راه‌های رسیدن به پاسخ کارآفرینی چیست آشنایی با ویژگی‌های کلیدی یک کارآفرین است. مهم است که از همان ابتدا آگاه باشید که هیچ لوبیای سحرآمیزی وجود ندارد تا یک‌شبه شما را به یک کارآفرین ثروتمند و موفق تبدیل کند.
بااین‌حال برای کسانی که آماده کار سخت برای موفقیت هستند، ترکیبی تقریباً فرمولی از مهارت‌های کارآفرینی وجود دارد که می‌تواند به متمایزکردن تجارت آنان تا حدی کمک کند.
به‌اختصار این مهارت‌ها از این قرار است:
- «نه» را به‌عنوان پاسخ در نظر نگیرید؛
- از بهترین‌ها بیاموزید؛
- گرسنه و جاه‌طلب بمانید؛
- هرگز ثابت نمانید؛ با زمان تکامل یابید؛
- روابط تجاری بلندمدت را پرورش دهید؛
- از اطرافیان خود الهام بگیرید؛
- به غریزه درونی خود اعتماد کنید، نه‌فقط به آن چه دیگران می‌گویند.
مهارت‌های موردنیاز برای ورود به دنیای کارآفرینی
آنچه در ادامه می‌بینید فهرست مهارت‌های حداقلی موردنیاز برای کارآفرینی است. این فهرست به ما کمک می‌کند پاسخ پرسش کارآفرینی چیست را بدانیم. اگر در این موارد توانمند نباشیم، احتمال شکست‌مان به‌میزان قابل‌ملاحظه‌ای افزایش پیدا می‌کند:
تشخیص و تحلیل فرصت‌ها
فرصت‌شناسی ازجمله مهارت‌های ضروری است که بدون آن نمی‌توان در کارآفرینی موفق شد.
مهارت فرصت‌شناسی خرده‌مهارت‌های بسیاری را پوشش می‌دهد که ازجمله آن‌ها می‌توان به تشخیص فرصت‌های موجود، ارزیابی فرصت‌ها، قدرت تفکیک میان فرصت‌های مقطعی و فرصت‌هایی اشاره کرد که می‌توانند محور کسب‌وکار باشند.
تنظیم طرح تجاری یا طرح کسب‌وکار
Business Plan یا طرح تجاری یا طرح کسب‌وکار سندی است که می‌کوشد مسیر کسب‌وکار شما را از بدو تولد تا مرحله‌های اولیه رشد ترسیم کند.
اگرچه معمولاً طرح تجاری را به‌عنوان سندی برای ارائه به بانک و شرکت سرمایه گذار می‌بینند، باید به خاطر داشته باشیم که یک طرح تجاری قوی، قبل از هر کس برای خود کارآفرین، مفید است تا تصویری واقعی‌تر از کسب‌وکار خود را پیش چشم داشته باشد.
تأمین و مدیریت منابع
تشخیص منابع موجود، جست‌وجوی منابع تازه، برآورد منابع موردنیاز و برنامه‌ریزی زمانی مناسب برای تخصیص منابع، ازجمله مهارت‌های بسیار مهم برای کارآفرینان است. تا زمانی که مفهوم Resource یا منبع را به‌صورت کامل و عمیق درک نکنیم، خطرات کارآفرینی برای ما بسیار جدی‌تر از فرصت‌های آن خواهد بود.
مهارت راه‌اندازی و مدیریت کسب‌وکار نوپا
کارآفرینی، حتی اگر از جنس کارآفرینی دولتی باشد، نیازمند درک عمیق از مفهوم کسب‌وکار است. طرح‌ریزی آغاز کسب‌وکار، تشخیص فاکتورهای کلیدی موفقیت کسب‌وکار، مسلط‌شدن به مفاهیم مدیریتی، یادگیری رفتار سازمانی، مهارت‌های ارتباطی و مهارت مذاکره، اگرچه در مقایسه با ایده اولیه و تامین سرمایه بحث‌هایی فرعی و دارای اولویت پایین‌تر به نظر می‌رسند، اما درنهایت می‌توانند موفقیت یا شکست ما را در فرایند کارآفرینی رقم بزنند.
چالش‌های کارآفرینی
شناخت اینکه چه مانع‌ها و چالش‌هایی پیش روی کارآفرینان است، به غلبه بر آن‌ها و پیشرفت در کسب‌وکار کمک زیادی می‌کند. چالش‌های کارآفرینی که ممکن است هر شروع‌کننده کسب‌وکاری با آن مواجه شود بررسی می‌کنیم.
ترک حرفه قبلی
مطمئناً اولین چالش کارآفرینی قرارگرفتن میان دوراهی شروع کسب‌وکار جدید یا ادامه کسب‌وکار قبلی است. مدیریت همزمان چند شغل و موفقیت در آن‌ها تقریباً کاری غیرممکن است. برای رشد و توسعه کسب‌وکار خود باید تمامی تمرکز خود را روی یک حرفه قرار دهید. البته این مورد برای بازنشستگان یا جوانانی که شغل ثابتی ندارند موضوع مهمی نیست، اما همین شروع کسب‌وکار جدید چالشی مهم است که با آن مواجه می‌شوند.
این که ایده کارآفرینی شما به کدام سمت میل کند و در کدام حرفه احتمال کسب موفقیت بیشتری دارید جزو چالش‌های کارآفرینی است.
تأمین مالی کسب‌وکار
شما، به‌عنوان یک شخص کارآفرین، باید توجه کنید که از ابتدا قرار است شروع کنید. شما باید روی تمامی جنبه‌های کسب‌وکار خود تمرکز کنید و بودجه خود را به حد استاندارد برسانید. برای رویارویی با این چالش می‌توانید از سرمایه‌ای که از کسب‌وکار قبلی خود پس‌انداز کرده‌اید، جریان ثابتی از درآمد بازنشستگی خود یا از فروش بخشی از اموال و دارایی‌های که به‌نام شماست استفاده کنید.
این موارد نیز از مزایایی است که کارآفرینان با‌تجربه در مقایسه با کارآفرینان جوان دارند. افرادی جوانی که قصد راه‌اندازی کسب‌وکاری دارند، با چالش تأمین مالی برخورد زیادی دارند؛ به‌همین دلیل، بسیاری از آنان به کارآفرینی با سرمایه کم فکر می‌کنند.
یافتن مشتری
یافتن مشتری تنها هنگامی دشوار است و یک چالش محسوب می‌شود که محصول یا خدمات باکیفیتی نداشته باشید. اگر محصول یا خدمات باکیفیت داشته باشید، آدم‌ها خودشان به‌سمت‌تان می‌آیند و به هزینه‌‌کردن صدها یا هزاران دلار برای تبلیغات نیاز نیست، حداقل نه خیلی سریع!
نوع خاصی از افراد وجود دارند که قرار است مشتری شما بشوند. قرار نیست همه آدم‌های دنیا آنچه شما می‌فروشید بخرند؛ بنابراین وظیفه شما صرفاً این است که آدم‌هایی را پیدا کنید که نیازمند خدمات‌تان باشند.
استخدام کارمند
انتخاب تیمی از کارمندان حرفه‌ای برای شروع استارتاپ یا کسب‌وکاری چالش مهمی است. این چالش صرفاً با پیداکردن افراد حرفه‌ای از پیش رو برداشته نمی‌شود. مدیریت تیمی‌ای که باید در خود داشته باشید، برآمدن از پس هزینه‌های دستمزد آنان، نحوه برخورد با کارمندان هنگامی که تحت‌فشار قرار می‌گیرید و تعیین قوانینی ثابت ازجمله مسائلی است که باید با آن روبه‌رو شوید.
استراتژی بازاریابی
نمی‌دانید بهترین روش بازاریابی برای محصولات و خدمات‌تان کدام است: تبلیغات چاپی، آنلاین، گوشی همراه یا انواع تبلیغات دیگر؛ ولی باید دقیق‌ترین و مؤثرترین نوع بازاریابی را انتخاب کنید که بازگشت سرمایه‌تان را حداکثر کند و بهترین نتایج را برای‌تان داشته باشد.
مدیریت شرایط بحرانی
اینکه مدیریت بحران خود را در مسائل زیادی بالا ببرید، از دیگر چالش های کارآفرینی است که با آن مواجه می‌شوید. از شما انتظار می‌رود به‌عنوان مدیری کارآفرین، ایده‌های کاربردی را هنگام مواجه با مشکل ارائه کنید. شما باید از روش‌های مدرن حل مسئله آگاهی کامل داشته باشید، بدانید چگونه از آن استفاده کنید و برنامه‌های جایگزین کاملی ارائه کنید.
خوشبختانه در این چالش تنها نیستید، بلکه باید تمامی اعضای گروه خود را درگیر آن کنید. با روش‌هایی مانند طوفان فکری، می‌توانید جلساتی را پایه‌ریزی کنید تا از ظرفیت کل تیم هنگام بروز مشکل استفاده کنید.
سؤالات مجهول و بی‌پاسخ
هنگام راه‌اندازی یک کسب‌وکار سؤالاتی هستند که باید پاسخی برای آن‌ها داشته باشید. سؤالاتی مانند میزان سودآوری کسب‌وکارتان، مدت ادامه‌دادن این حرفه یا میزان علاقه مشتریان و مردم به کسب‌وکار شما از این دسته از سؤالات مهم هستند.
این مورد از چالش‌های کارآفرینی عموماً پاسخی قاطع ندارند، اما شما را مجبور به ارائه برنامه‌ای بلندمدت و هدفی ازپیش‌تعیین‌شده می‌کنند.
تنهایی
یکی از سخت‌ترین چالش‌های کارآفرینی تنهابودن شماست. این موردی است که بیشتر کارآفرینان هنگام برنامه‌ریزی برای شروع کسب‌وکاری جدید به آن توجهی نمی‌کنند. شما باید در نظر بگیرید برای موفقیت به کسی به‌جز خودتان نمی‌توانید تکیه کنید. شما مجبورید زیاد کار کنید و ممکن است ملاقات زیادی با خانواده خود نیز نداشته باشید.
هر چند پس از موفقیت و سودآوری در کسب‌وکار می‌توانید از زمان خود بیشتر استفاده کنید، اما هنگام شروع حرفه خود تا چندین سال ممکن است با این چالش درگیر باشید.
استرس
وقتی نمی‌دانید چه وقت پول‌تان را پس می‌دهند یا اصلاً پول‌تان را پس می‌دهند یا خیر، اوضاع شدیداً استرس‌زا می‌شود؛ از این بهتر نمی‌شود استرس کارآفرینان را توضیح داد. اکثر آدم‌ها در میان عموم مردم ویژگی‌های لازم و میزان استرسی را که کارآفرینان باید تحمل کنند درک نمی‌کنند؛ زیرا می‌پندارند همه کارآفرینان سبک زندگی مطلوب و حسادت‌برانگیزی دارند و دائماً لب ساحل به استراحت مشغول هستند و گه‌گاهی در ویدئوی کنفرانس شرکت می‌کنند.
نگاهی به کارآفرینی در ایران
در ایران کارآفرینی چیست و به چه کسی کارآفرین گفته می‌شود؟ موضوع کارآفرینی و بحث‌ها درباره آن حدود سیصد سال قدمت دارد، اما می‌توان گفت که زمزمه‌های کارآفرینی در ایران در حدود صد سال پیش به وجود آمد. برخلاف کشورهای توسعه‌یافته، مشکل بزرگی بر سر راه کارآفرینی در ایران وجود دارد. در کشور ما ایران دولت روی بیشتر صنایع و همچنین سازمان‌های بزرگ تسلط دارد و می‌توان گفت که کارفرمای اصلی آن‌ها همان دولت است، اما این موضوع در کشورهای توسعه‌یافته خلاف چیزی است که در کشور ما رخ می‌دهد. در این کشورها بخش خصوصی اختیارات فراوانی دارد و همچنین مالک اصلی تکنولوژی و صنعت به حساب می‌آید.
به‌دلیل وجود این مشکل در کشور ما ایده‌های تازه در شرکت‌ها و سازمان‌های مختلفی به وجود نمی‌آید. نبود ایده تازه نیز به‌معنای رشد بیکاری است. تسلط زیاد دولت بر امور شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ به این انجامیده است که دیگر کارآفرینان در ایران به دنبال خلاقیت نباشند.
اکثر مردم حتی دیگر علاقه‌ای به رقابت نیز ندارند! افرادی که از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شوند، به‌جای دنبال‌کردن خلاقیت و ایده، ترجیح می‌دهند شغلی ثابت را به دست بیاورند و درآمد مطمئن اما کمی را برای خود فراهم کنند. اگرچه از این نکته نمی‌توان چشم‌پوشی کرد که آموزش‌های دانشگاهی در ایران به‌نحوی نیست که دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی توانایی لازم برای ایجاد خلاقیت و کارآفرینی را داشته باشند. آنان خودباوری لازم برای ورود به دنیای بازار کار را ندارند.
کارآفرینان ایرانی با مدرک MBA را بشناسید!
جامعه تحصیل‌کرده‌ای که بتواند از فرصت‌های مختلف بهترین بهره را ببرد و از پتانسیل‌های موجود در کشور و همچنین منابع اولیه استفاده کند نیازی است که جامعه حال حاضر ایران به شدت احساس می‌کند.
افراد می‌توانند با کارآفرینی در حوزه‌های مختلف و ایجاد راه‌های تازه جامعه را به سمت پیشرفت حرکت دهند. سازمان ملل متحد، بانک جهانی، سازمان توسعه و مشارکت اجتماعی و … سازمان‌هایی بین‌المللی هستند که باور دارند دولت‌های در کشورهای مختلف می‌توانند با تغییردادن ایدئولوژی‌ها در آموزش، پشتیبانی‌کردن از ایده‌های جدید، حمایت‌کردن از کارآفرین‌ها و کارهایی از این قبیل خون تازه‌ای به رگ‌های جامعه‌شان ببخشند. پاسخ به پرسش کارآفرینی چیست و پرداختن به آن به دولت کمک می‌کند مشکلات بزرگی همچون بیکاری در جامعه را مدیریت و در آخر ریشه‌کن کند.
سوالات متداول
برای اینکه بتوانیم وارد بخش کارآفرینی شویم رشته مدیریت کسب و کار مناسب است؟
رشته MBA باتوجه به دروسی که دارد و شبکه افرادی که در آن حضور پیدا می‌کنند، می‌تواند یکی از رشته‌های مناسب برای افرادی که به دنبال کارآفرینی هستند باشد.
کارآفرینان همه MBA خوانده‌اند؟
خیر، اما رشته مدیریت کسب و کار می‌تواند به شما برای رسیدن به هدف‌های شما کمک کند.
آیا استارتاپ‌های ایرانی وجود دارد که صاحبین آن‌ها MBA خوانده باشند؟
بله صاحبین بسیاری از استارتاپ‌های ایرانی مانند دیجی کالا، اسنپ و مامان پز از فارغ‌التحصیلان رشته مدیریت کسب و کار بوده‌اند.
مطلب جالبی بود. ممنون
ممنون از توجه شما