وسواس مطالعاتی چیست و چطور درمان میشود؟ بسیاری از داوطلبان در مسیر کنکور دچار وسواس مطالعاتی می‌شوند. این مسئله می‌تواند به‌دلیل استرس بیش‌ازحد داوطلبان برای رسیدن به نتیجه‌ی بهتر و کسب رتبه‌ی برتر باشد؛ بااین‌حال داوطلبانی که به وسواس مطالعاتی دچار می‌شوند از این مسئله غافل‌اند که وسواس می‌تواند استرس را افزایش و درنتیجه تمرکز را شدیداً کاهش دهد.
وسواس مطالعاتی چیست؟
بسیاری از افراد در همان ابتدای مطالعه انتظار درک کامل مطالب را دارند؛ این امر وسواس فکری در آنان را در پی دارد. این دسته از داوطلبان تصور می‌کنند با اولین دور از مطالعه و اتمام مرحله‌ی اول باید بتوانند به همه‌ی سؤالات پاسخ دهند و تمامی نکات را بلد باشند. این وسواس در مطالعه به این می‌انجامد که نتوانند یک مطلب را به انتها برسانند؛ اگر هم در نیمه‌ی مطالعه هم هستند، استرس باعث مطالعه از اول شود.
این دسته افراد ممکن است برنامه‌ی مطالعاتی مناسبی را نیز تهیه کنند، اما در انتهای هفته و در زمانی که آن را بررسی می‌کنند متوجه می‌شوند با تکرار بیهوده برخی از مطالب کاری کرده‌اند که حتی به نیمی از برنامه‌ی خود نرسند. دلیل این تکرار هم برای خود این داوطلبان کم‌کردن استرس و اضطراب آنان است تا اطمینان حاصل کنند مطلب را به‌خوبی یاد گرفته‌اند. به‌طور کلی، وسواس برای مطالعه نوعی از استرس است که باعث میشود افراد به خود و دانسته‌های‌شان شک کنند.
برای آشنایی با راهکارهای کاهش اضطراب این مطلب را مطالعه کنید:
۷ راهکار کنترل اضطراب کنکور را بشناسید!
اما برای کم‌کردن این نوع وسواس مطالعاتی چه کارهایی می‌توانیم انجام دهیم؟
اعتماد کنید!
چندباره‌خوانی بیهوده و بدون تست‌زنی، نه‌تنها ذهن‌تان را تنبل می‌کند، راندمان‌تان را در درازمدت کاهش می‌دهد. شما با چندباره‌خوانی به ذهن‌تان این پیغام را می‌دهید که می‌تواند مطالب را در کوتاه‌مدت فراموش کند؛ چون در ساعت‌های آینده شما دوباره آن را می‌خوانید. این کار ذهن‌تان را تنبل می‌کند.
پس قدم اول این است که به خودتان اعتماد کنید و دوباره‌خوانی و چندباره‌خوانی یک مطلب را کنار بگذارید. اگر این احساس را دارید که مطالب به‌سرعت از ذهن‌تان فراری میشود از روش‌های صحیح مطالعه، مانند روش‌های تندخوانی، تکنیک‌های تست‌زنی، خلاصه‌نویسی و غیره استفاده کنید. این اطمینان را داشته باشید که در درازمدت و بعد از اتمام مرحله‌ی دوم مطالعاتی، حافظه‌ی بلندمدت‌تان به کمک شما می‌آید و نمودار یادگیری شما روند صعودی پیدا می‌کند.
برای آشنایی با تندخوانی و روش‌های آن این مطلب را مطالعه کنید:
با تندخوانی برای کنکور یادگیری را ۲۰ برابر کنید!
از منابع متعدد استفاده نکنید!
بعضی از داوطلبان برای تسلط بیشتر بر مباحث هر درس از چند درس‌نامه‌ی متفاوت به‌طور همزمان استفاده می‌کنند. این موضوع هم نشان‌دهنده‌ی وسواس در مطالعه کنکور شماست؛ این در حالی است که شما برای آموزش باید تنها از یک منبع استفاده کنید و استفاده‌ی همزمان از چند منبع شما را سردرگم می‌کند و استرس‌تان را بیشتر می‌کند. اگر به منبع‌تان اعتماد کرده‌اید، تا انتها به آن پایبند باشید.
بهتر است به‌جای اینکه از چند منبع استفاده کنید و برای هر یک وسواس مطالعاتی داشته باشید، یک منبع خوب برای هر درس انتخاب کنید و فقط همان را تا انتها مطالعه کنید. اگر منبع اصلی خود را به‌طور کامل خواندید، برای افزایش سطح مطالعه‌ی خود می‌توانید از یک منبع دیگر استفاده کنید.
حاشیه‌نویسی کنید!
یکی از مواردی که اتلاف‌وقت به‌دلیل وسواس فکری را کاهش می‌دهد حاشیه‌نویسی است. این کار کمک می‌کند تا در زمانی که شما وسواس شدید گرفتید، نیاز نداشته باشید کل مطلب مطالعه‌شده را کامل بخوانید، بلکه می‌توانید صرفاً با مرور حاشیه‌ها در زمان کمتر مطالب را به خاطر بیاورید. از طرفی مطلبی که نوشته میشود دوبرابر بیشتر از مطلبی که فقط دیده و خوانده میشود در ذهن ماندگار است و بعد از چند مدت از حافظه‌ی کوتاه‌مدت به حافظه‌ی بلندمدت انتقال داده میشود که خود احساس فراموشی و وسواس فکری شما را کمتر می‌کند.
برای آشنایی با روش درست خلاصه‌نویسی این مطلب را مطالعه کنید:
خلاصه نویسی حرفه ای چه شرایطی دارد؟
صبر کنید!
در زمان مطالعه به خاطر داشته باشید که نمی‌توانید همه‌ی مطالب را در مرحله‌ی اول یاد بگیرید. مطالبی که در دور اول مطالعه می‌کنید فقط ۳۰ تا ۴۰ درصد در خاطر شما باقی می‌مانند؛ شما به تمرین و تکرار نیاز دارید تا بتوانید به‌خوبی یاد بگیرید. وسواس مطالعاتی به این می‌انجامد که نتوانید به‌راحتی از مرحله‌ی اول گذر کنید. این شما را در چرخه‌ای از ناامیدی می‌اندازد. شما بعد از مطالعه در مرحله‌ی اول باید تست بزنید و تمرین زیادی کنید؛ این کار به زمان نیاز دارد؛ پس دانستن اینکه تکرار می‌تواند در طی مسیر شما را بهبود بخشد می‌تواند از عوامل کاهش وسواس شما باشد.
برای آشنایی با تکنیک‌های تست‌زنی این مطلب را مطالعه کنید:
وسواس مطالعاتی به دلیل استرس و نگرانی از فراموشی مطالب خوانده شده به کار میرود و مدام مرور کردن یک مطلب و جا ماندن از مطالعه ادامه مطالب رو شامل میشود.
وسواس مطالعاتی:
توقع به یادآوری تمامی نکات و مطالب مطالعه شده.
راه‌های رفع آن:
اعتماد به خود
کاهش تعدد منابع
حاشیه نویسی
صبور بودن