برنامه درسی دانشجویان MBA چیست؟ بسیاری از داوطلبان کنکور MBA، به‌دلیل علاقه به مدیریت یا به‌دلیل اینکه به رشته‌ی خود علاقه ندارند و به دنبال رشته‌ای هستند که بازار کار خوبی داشته و با رشته‌ی قبلی آنان متفاوت باشد، به‌سراغ رشته مدیریت کسب‌وکار می‌آیند. مرحله‌ی آزمون از اولین مراحل ورود به این رشته است، ولی مهم‌تر از آن دروسی است که در دانشگاه ارائه می‌شود. در ادامه برنامه درسی دانشجویان MBA در دانشگاه را بررسی می‌کنیم.
ساختار دروس در دوره MBA
مدیریت کسب‌وکار (MBA) برخلاف دیگر رشته‌های در کارشناسی ارشد که عموماً از ۳۲ واحد تشکیل شده است تعداد واحد بیشتری دارد. براساس چارت‌های درسی این رشته، تمامی گرایش‌های آن شامل ۴۸ واحد است که دانشجویان باید در چهار یا پنج نیم‌سال تحصیلی آن‌ها را بگذرانند تا بتوانند فارغ‌التحصیل شوند.
گرایش‌های MBA شامل چهار نوع درس اصلی‌ـ‌الزامی، اصلی‌ـ‌اختیاری، تخصصی و تخصصی‌ـ‌اختیاری است. رشته‌ی MBA در دو حالت آموزش‌محور و پژوهش‌محور ارائه می‌شود و به‌همین نسبت هم برنامه درسی دانشجویان MBA متفاوت می‌شود.
با گرایش‌های رشته MBA آشنا شوید!
آموزش‌محور و پژوهش‌محور
تفاوت این دو سبک از آموزش در پایان‌نامه است. در شیوه‌ی پژوهش‌محور دانشجویان در زمان تحصیل پایان‌نامه‌ی شش‌واحدی را اخذ می‌کنند. زمان تعیین پایان‌نامه بعد از ترم اول است که دانشجو باید استاد راهنمای خود را مشخص کند و موضوع پایان‌نامه را با تأیید استاد مربوط به اطلاع دانشگاه برساند. در پایان‌نامه باید موضوعی جدید یا نظری نو مطرح شود. در صورت اخذ پایان‌نامه، اخذ درس پروژه‌ی پایانی که جزو دروس اصلی اختیاری است امکان‌پذیر نخواهد بود.
در شیوه‌ی آموزش‌محور دانشجو پایان‌نامه را اخذ نمی‌کند و به‌جای آن دو درس سه‌واحدی را برمی‌دارد. برنداشتن پایان‌نامه محدودیتی برای ادامه‌تحصیل در مقطع دکتری ایجاد نمی‌کند. دانشجویان در زمان تحصیل در رشته‌ی MBA می‌توانند انتخاب کنند که به شیوه‌ی آموزش‌محور یا پژوهش‌محور تحصیلات خود را ادامه دهند؛ البته دانشگاه‌ها و گرایش‌هایی که در دفترچه‌ی کنکور ذکر شده است که تنها آموزش‌محور هستند امکان برداشتن پایان‌نامه را ندارند؛ به‌همین دلیل، در زمان انتخاب رشته باید به این موضوع توجه کرد.
دروس اصلی‌ـ‌الزامی
این دروس واحدهایی است که تمامی دانشجویان رشته‌ی مدیریت کسب‌وکار فارغ از نوع گرایش باید همه‌ی آن‌ها را بگذرانند. این مجموعه‌ی دروس عموماً در ترم‌های اول گذرانده می‌شوند و درس‌های حسابداری، اقتصاد، رفتار سازمانی، نظریه‌های سازمانی و غیره را شامل است.
این دروس مبنا و پایه‌ی کسب‌وکار هستند و تمامی افرادی که در رشته‌ی MBA تحصیل می‌کنند باید با این اصول آشنایی داشته باشند. تفاوتی ندارد که شما گرایش بازاریابی باشید، مالی یا استراتژی، به‌عنوان یک مدیر شما باید بتوانید با افراد ارتباط برقرار کنید، صورت‌های مالی را تحلیل کنید و برنامه‌ی استراتژیک سازمان را تجزیه‌وتحلیل کنید؛ بنابراین این دروس برای تمامی گرایش‌ها الزامی است.
فهرست دروس اصلی‌ـ‌الزامی را در این جدول مشاهده می‌کنید:
دروس اصلی‌ـ‌اختیاری
در این سبد درسی واحدهای متنوعی ارائه می‌شود که دانشجویان می‌توانند با توجه به علاقه‌ی خود از میان این ۱۰ درس دو درس را انتخاب کنند. واحدهای ارائه‌شده در این بخش، بسته به دانشگاه ارائه‌کننده، است، اما عموماً دروسی مانند تصمیم‌گیری برای مدیران، اقتصاد کلان، مدیریت کارآفرینی، مدیریت دانش، روش‌های تحقیق در مدیریت، رهبری سازمان و مدیریت ریسک جزو دروس ارائه‌شده است. واحد پروژه‌ی پایانی هم در میان دروس اصلی‌ـ‌اختیاری است که بسیاری از دانشجویان به‌جای پایان‌نامه آن را اخذ می‌کنند. در زمان برداشتن پروژه بهتر است درس روش تحقیق هم برای انجام‌دادن بهتر پروژه اخذ شود.
دروس تخصصی‌ـ‌اصلی
در برنامه درسی دانشجویان MBA دروس تخصصی اصلی در برنامه‌ی اصلی گرایش‌های مختلف متفاوت است. این دروس دو درس تخصصی را دربرمی‌گیرد که تمامی دانشجویان با توجه به گرایش خود باید آن‌ها را بگذرانند. البته دانشجویان، درصورتی‌که بخواهند دروسی را از درس اصلی دیگر گرایش‌ها بردارند، با تأییدیه گروه آموزشی و با رعایت قوانین آن می‌توانند سه واحد از ۶ واحد تخصصی را از دروس دیگر گرایش‌ها اخذ کنند؛ هم‌چنین می‌توانند یکی از دو درس را از سبد تخصصی‌ـ‌اختیاری بردارند؛ علاوه‌براین در صورت تأیید گروه آموزشی، دانشجویان تمامی گرایش‌ها می‌توانند پایان‌نامه شش‌واحدی را اخذ کنند که در این صورت در گرایش‌های تخصصی ۶ واحد تخصصی اختیاری دانشجو حذف می‌شود.
دروس تخصصی‌ـ‌اختیاری
واحدهای تخصصی‌ـ‌اختیاری، مانند واحدهای تخصصی‌ـ‌اصلی، نیز برای هر گرایش متفاوت است. دانشجویان با توجه به علاقه‌ی خود می‌توانند از میان دروسی که در سبد تخصصی‌ـ‌اختیاری در اختیارشان گذاشته می‌شود دو درس را انتخاب کنند. این درس‌های این بخش نیز سه‌واحدی است و ۶ واحد در این بخش قرار می‌گیرد. دانشجویان می‌توانند درخواست برداشتن از درس‌های تخصصی گرایش‌های دیگر را هم داشته باشند و از میان آن‌ها یک درس را اخذ کنند.
واحدهای ارائه‌شده در این بخش برای گرایش مالی شامل بیمه، بانکداری، مالیه‌ی بین‌الملل و…، گرایش بازاریابی شامل مدیریت توسعه محصول، مدیریت برند، تجارت الکترونیک و…، گرایش استراتژی شامل رهبری سازمانی، مدیریت تحول، تحلیل دینامیک سیستم و…، گرایش رفتار سازمانی و منابع انسانی شامل مدیریت تحول، مباحث منتخب در توسعه‌سازمانی، مدیریت تغییر و…، عملیات و زنجیره‌ی تأمین شامل طراحی و تحلیل سیستم تولیدی، مدیریت پروژه، توسعه‌ی محصول و خدمت و…، گرایش فناوری شامل مدیریت توسعه‌ی محصول، نظام ملی نوآوری، سیاست‌گذاری علم و فناوری و… و همین‌طور گرایش سیستم‌های اطلاعاتی فناوری اطلاعات شامل مدیریت فرایندهای کسب‌وکار، برنامه‌های جامع فناوری اطلاعات، هوش کسب‌وکار و… است.
برنامه درسی دانشجویان MBA
دانشجویان عموماً در چهار یا پنج ترم درس خود را به پایان می‌رسانند. در ترم‌های اول و دوم درس‌های اصلی و در دو ترم سوم و چهارم دروس تخصصی انتخاب می‌شوند. پایان‌نامه‌ی دانشجویان از ابتدای ترم دوم شروع می‌شود، اما در ترم آخر اخذ می‌شود که ممکن است یک ترم بیشتر نیز طول بکشد.
درس‌های رشته‌ی MBA به‌صورت کلی پیش‌نیازی ندارند و ترتیب برداشتن دروس به خود دانشجو وابسته است؛ البته برخی از دانشگاه‌ها برنامه‌ی کامل را به دانشجو می‌دهند و او نمی‌تواند درس‌هایی غیر از آن برنامه را اخذ کند.