هوش مصنوعی یکی از مهم‌ترین فناوری‌های نوین بشری است که تحولات شگرفی را در عرصه‌های مختلف ایجاد خواهد کرد. بااین‌حال درباره‌ی نحوه‌ی تنظیم و کنترل این فناوری دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. لیبرالیسم و سوسیالیسم دو مکتب فکری بزرگ در علوم سیاسی هستند که نظم سیاسی بسیاری از کشورها را تشکیل می‌دهند. به‌همین دلیل، بد نیست بدانیم که تفاوت دیدگاه لیبرالیسم و سوسیالیسم درباره هوش مصنوعی چیست. در این مقاله تفاوت‌های دیدگاه طرفداران این دو دیدگاه درباره هوش مصنوعی را بررسی می‌کنیم.
موضع لیبرال‌ها درمورد هوش مصنوعی
لیبرال‌ها به بازار آزاد اعتقاد دارند و قائل به محدودکردن نقش دولت هستند. به‌صورت کلی آنان دیدگاه مثبت و حمایتی درمورد هوش مصنوعی دارند.
مهم‌ترین سرفصل‌های دیدگاه طرفداران لیبرالیسم درباره‌ی هوش مصنوعی از این قرار است:
تأکید بر نوآوری و رقابت
لیبرال‌ها همواره بر اهمیت نوآوری و رقابت در پیشرفت فناوری تأکید می‌کنند. آنان معتقدند هوش مصنوعی نیز نباید از این قاعده مستثنا باشد. لیبرال‌ها معمولاً مخالف محدودیت‌هایی هستند که بتواند از نوآوری و پیشرفت در زمینه‌ی هوش مصنوعی جلوگیری کند.
حمایت از شرکت‌های خصوصی
لیبرال‌ها معتقدند بخش خصوصی و شرکت‌های تکنولوژی باید نقش اصلی را در توسعه و پیشبرد فناوری‌های نوین، ازجمله هوش مصنوعی، ایفا کنند. آنان از حمایت هر چه بیشتر دولت از شرکت‌های فعال در عرصه‌ی هوش مصنوعی حمایت می‌کنند.
مخالفت با مقررات‌گذاری دولتی
لیبرال‌ها معمولاً مخالف هر گونه مقررات‌گذاری دولت برای صنعت هوش مصنوعی هستند. این درست نقطه‌ی مقابل مورد قبل است؛ در آنجا لیبرال‌ها از حمایت‌های دولتی در این حوزه استقبال می‌کردند. آنان معتقدند این امر می‌تواند به کندشدن رشد و نوآوری در این حوزه شود.
نکته‌ی مهم اینجاست که آنان بخش مهمی از حمایت دولتی را در دخالت‌نکردن دولت جست‌وجو می‌کنند و می‌خواهند که دولت فقط از قوانین بازار آزاد را در این مورد حمایت و تبعیت کند.
برای آشنایی با اخلاق هوش مصنوعی این مطلب را مطالعه کنید:
اخلاق هوش مصنوعی چیست و چرا اهمیت دارد؟
دیدگاه سوسیالیست‌ها درباره هوش مصنوعی
اما سوسیالیست‌ها که طرفدار دخالت بیشتر دولت هستند نگرانی‌ها و دغدغه‌های بیشتری درمورد هوش مصنوعی دارند:
نگرانی درباره آثار منفی اجتماعی
سوسیالیست‌ها نگران آثار منفی اجتماعی گسترش بی‌رویه هوش مصنوعی هستند، مانند ازدست‌رفتن شغل‌ها، بیکاری گسترده و تشدید شکاف‌های طبقاتی. آنان معتقدند هوش مصنوعی می‌تواند به تمرکز ثروت و قدرت در دست عده معدودی بینجامد.
تأکید بر توزیع مجدد ثروت
این مورد یکی از خواسته‌های همیشگی سوسیالیست‌هاست؛ به‌همین دلیل، آنان استدلال می‌کنند که ثروت و منافع حاصل از هوش مصنوعی باید به‌نفع همگان به اشتراک گذاشته شود و دولت‌ها باید سیاست‌هایی برای توزیع مجدد عادلانه ثروت اتخاذ کنند.
حمایت از مقررات‌گذاری دولتی
سوسیالیست‌ها خواهان آن هستند که دولت‌ها مقررات و قوانینی را برای کنترل و نظارت بر شرکت‌های بزرگ فناوری و فعال در زمینه هوش مصنوعی وضع کنند تا از سوءاستفاده احتمالی آن‌ها جلوگیری شود. آنان معتقدند دولت باید نقش ناظر و تنظیم‌کننده در این عرصه داشته باشد.
با چالش‌های هوش مصنوعی آشنا شوید:
تفاوت دیدگاه لیبرالیسم و سوسیالیسم درباره هوش مصنوعی
بنا بر مواردی که تا به اینجا گفتیم، مهم‌ترین تفاوت‌های طرفداران لیبرالیسم و سوسیالیسم درباره هوش مصنوعی در این سه حوزه خلاصه می‌شود:
- نقش دولت: درحالی‌که لیبرال‌ها طرفدار دخالت کمتر دولت در امور و حاکمیت بازار آزاد هستند، سوسیالیست‌ها خواهان نقش فعال‌تر دولت به‌عنوان تنظیم‌گر و ناظر بر بازار و صنعت هستند.
- کنترل شرکت‌های خصوصی: لیبرال‌ها از آزادی عمل بیشتر شرکت‌ها دفاع می‌کنند، درحالی‌که سوسیالیست‌ها خواهان کنترل و نظارت بر شرکت‌های بزرگ فناوری هستند.
- توجه به عدالت اجتماعی: سوسیالیست‌ها بر توزیع عادلانه منابع و فرصت‌ها تاکید می‌کنند، درحالی‌که لیبرال‌ها بیشتر به رشد اقتصادی و صنعتی توجه می‌کنند.
پرسش‌های متداول
زیرا معتقدند مقررات‌گذاری می‌تواند از نوآوری و رقابت جلوگیری کند. لیبرال‌ها به بازار آزاد اعتقاد دارند.
چرا سوسیالیست‌ها از آثار اجتماعی منفی هوش مصنوعی نگران هستند؟
زیرا نگران‌اند که هوش مصنوعی به تشدید شکاف طبقاتی، تمرکز ثروت و ازدست‌رفتن شغل‌ها بینجامد.
مهم‌ترین تفاوت دو دیدگاه در چیست؟
مهم‌ترین تفاوت در نقشی است که این دو برای دولت قائل هستند. لیبرال‌ها به دخالت کمتر دولت معتقد هستند.
آیا دیدگاه لیبرال‌ها درباره هوش مصنوعی مثبت است؟
بله، لیبرال‌ها دیدگاه مثبت و حمایتی درمورد هوش مصنوعی دارند و بر نوآوری تأکید می‌کنند.
آیا سوسیالیست‌ها مخالف هوش مصنوعی هستند؟
خیر، اما نگران آثار منفی آن بر عدالت اجتماعی هستند و نظارت بیشتری بر آن را طلب می‌کنند.