گرایش مدیریت فناوری MBA یکی از گرایش‌های این رشته‌ی مدیریت کسب و کار یا همان MBA است. به‌طور کلی این گرایش به مجموعه‌ی توانمندی‌های فناورانه‌ی یک بنگاه اقتصادی می‌پردازد. برای آشنایی بیشتر با گرایش مدیریت فناوری MBA پای صحبت دکتر محمدرضا آراستی، استاد دانشکده‌ی مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف، نشستیم. خلاصه‌ی گپ‌وگفت ما پیش روی شماست.
گرایش مدیریت فناوری MBA
تعبیرها و رویکردها در این شاخه متفاوت است. بعضی مدیریت تکنولوژی را در سطح فرابنگاهی می‌بینند. زمانی‌که از مدیریت تکنولوژی صحبت می‌شود، آن‌چه به ذهن این دسته می‌آید سیاست‌گذاری در سطح ملی یا در سطح اقتصادی است.
در دانشگاه صنعتی‌شریف مدیریت فناوری MBA یا همان مدیریت تکنولوژی در سطح بنگاه‌هاست. دانشگاه صنعتی شریف در این رویکرد با بسیاری دیگر از دانشگاه‌های خوب دنیا اشتراک دارد. مؤسسه‌ی فناوری ماساچوستس (ام‌آی‌تی)، دانشگاه‌های استنفورد و پنسیلوانیا و نیز بسیاری از دانشگاه‌های اروپا، مانند دانشگاه منچستر، از آن جمله‌اند.
گرایش مدیریت فناوری MBA درباره‌ی چه‌چیزی بحث می‌کند؟
مأموریت اول مدیریت فناوری MBA این است که درباره‌ی اولویت‌های سرمایه‌گذاری درزمینه‌ی فناوری تصمیم بگیرد. این امر با استراتژی کلان بنگاه ارتباط دارد.
مأموریت دوم این گرایش انتخاب روش کسب فناوری‌های منتخب است. در یک مرحله تصمیم می‌گیریم از چه فناوری‌ای استفاده کنیم و در مرحله‌ی بعد تصمیم می‌گیریم به‌چه روشی این فناوری را به دست آوریم. برای مثال، برای کسب یک فناوری می‌توان تحقیق‌وتوسعه (R&D) انجام داد، دانشگاه فنی کمک گرفت یا تحت‌لایسنس تولید کرد یا مستشار خارجی استخدام کرد یا حتی به‌صورت Turnkey از شرکتی خارجی خواست صفر تا صد کار را در دست بگیرد. بنگاه‌ها، متناسب با هدف و منابع و زیرساخت‌ها و نیروهای انسانی‌شان، تصمیم می‌گیرند کدام روش را انتخاب کنند.
مأموریت سوم مدیریت فناوری MBA تبدیل‌کردن تکنولوژی به ثروت است. به‌وجودآمدن یک فناوری هدفی خاص داشته است و این هدف درنهایت این هدف باید برای ما ارزشی ایجاد کند؛ این روند را مدیریت تکنولوژی انجام می‌دهد.
شاید در نگاه اول گرایش‌های دیگر، در مقایسه با این شاخه از مدیریت کسب‌وکار، بازار کار بهتری داشته باشند؛ بااین‌همه این گرایش نیز بازار کار خوبی دارد و فارغ‌التحصیلان این گرایش فرصت‌های خوبی برای کار خواهند داشت.
آینده شغلی گرایش مدیریت فناوری چگونه است؟
در پاسخ به این سؤال می‌توان چهار دسته‌ی اصلی از فارغ‌التحصیلان گرایش مدیریت فناوری را در نظر گرفت. هر یک از این دسته‌ها، با توجه به رویکردشان، در زمینه‌ای خاص فعالیت می‌کنند.
دسته‌ی اول، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی
در گرایش فناوری دسته‌ای از دانش‌آموختگان روی تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی فناوری کار می‌کنند. وظیفه‌ی این دسته این است که تعیین کنند چگونه باید روی تکنولوژی چگونه سرمایه‌گذاری کرد؛ همچنین آنها ارتباط این سرمایه‌گذاری با استراتژی‌های سازمان را مشخص می‌کنند.
دسته‌ی دوم، جذب و بومی‌کردن فناوری
دسته‌ای دیگر روی فرایند جذب و به‌کارگیری و بومی‌کردن فناوری‌ها کار می‌کنند؛ در اینجا موضوع بیشتر یادگیری (Learning) است. شما می‌توانید هر چیزی را در سازمان یاد بگیرید، فقط باید هزینه و زمان را در نظر بگیرید. سؤال این است که یادگیری یک تکنولوژی چگونه با کیفیت و اثربخشی زیاد در سازمان انجام شود. این کار وظیفه‌ی مدیریت تکنولوژی است.
دسته‌ی سوم، نوآوری و مدیریت محصول
این دسته از فارغ‌التحصیلان روی فرایند نوآوری و مدیریت محصول کار می‌کنند. این افراد یاد گرفته‌اند چگونه ایده‌ای را به یک محصول تبدیل کنند. موضوع ایده نیز یکی از زیرشاخه‌های مدیریت فناوری MBA است. البته باید کسانی که رشته‌ی مدیریت تکنولوژی را از رشته‌ی MBA جدا می‌دانند با پایه‌ی رشته‌ی MBA آشنا نیستند. این دسته از افراد به‌راحتی نمی‌توانند از این موضوعات در کار استفاده کنند. در رشته‌ی MBA و گرایش فناوری، به‌جز درس‌های مدیریت تکنولوژی، درس‌هایی مانند استراتژی، بازاریابی و غیره را نیز یاد می‌گیریم. این درس‌ها پایه‌ی لازم برای بهره‌برداری از این موضوعات را ایجاد می‌کند.
دسته‌ی چهارم، سیاست‌گذاری در سطح بنگاه
فارغ‌التحصیلان به‌سمت سیاست‌گذاری علم و فناوری در سطح فرابنگاه می‌روند. بعضی افراد هم روی آینده‌نگاری تکنولوژی کار می‌کنند یا به زمینه‌ی مشاوره وارد می‌شوند.
اگر بخواهیم صادقانه صحبت کنیم، این گرایش بالاترین گرایش در میان گرایش‌های رشته MBA نیست. باید گفت شاید در نگاه اول گرایش‌های دیگر بازار کار بهتری داشته باشند. بااین‌همه این گرایش نیز بازار کار خوبی دارد و فارغ‌التحصیلان این گرایش فرصت‌های خوبی برای کار خواهند داشت.
در دانشگاه صنعتی‌شریف مدیریت تکنولوژی در سطح بنگاه‌هاست. دانشگاه صنعتی شریف در این رویکرد با بسیاری دیگر از دانشگاه‌های خوب دنیا اشتراک دارد؛ مؤسسه‌ی فناوری ماساچوستس (ام‌آی‌تی)، دانشگاه‌های استنفورد و پنسیلوانیا و نیز بسیاری از دانشگاه‌های اروپا، مانند دانشگاه منچستر، از آن جمله‌اند.
دروس تخصصی گرایش مدیریت تکنولوژی چیست؟
دانشگاه صنعتی شریف ۱۰ درس اصلی و ۶ درس اختیاری برای این گرایش ارائه می‌کند. در دروس اصلی مفاهیم عمومی و پایه‌ای رشته‌ی MBA ارائه می‌شود؛ همچنین دانشجویان با مدیریت تکنولوژی آشنا می‌شوند و در ادامه درباره‌ی مدیریت نوآوری و خلق محصول دروسی را می‌گذرانند. یک درس هم درمورد اکتساب و بومی‌کردن تکنولوژی ارائه می‌شود. درباره‌ی سیاست‌گذاری علم و فناوری هم یک درس خواهیم داشت. دروس تخصصی هم به‌مقتضای نیاز دانشجویان متفاوت است.
فایل صوتی مصاحبه‌ی ما با دکتر آراستی را در اینجا بشنوید.
دپارتمان کنکور ارشد MBA کافه تدریس
سوالات متداول
برای کار تنها در حوزه گرایش خودمان می‌توانیم فعال شویم؟
خیر شما باتوجه به مهارت‌هایی که در دوران دانشجویی کسب می‌کنید می‌توانید در بخش های مختلف که ممکن است در حوزه گرایش شما نباشد فعال شوید. در رشته MBA شما 30 درس مشترک دارید که درباره همه گرایش‌ها اطلاعات بدست می‌آورید.
همه گرایش‌ها مناسب اپلای هستند؟
گرایش‌هایی که وابسته به فرهنگ هستند احتمال کمتری برای قبولی دارند. گرایش‌هایی که ریاضیاتی و فنی تر هستند مانند عملیات و مالی برای اپلای مناسب‌ترند.
آیا با رشته MBA میتوانم کسب و کار خودم را راه‌اندازی کنم؟
بله یکی از جذابیت‌های MBA این است که با کمک این رشته می‌توانید تیم‌سازی کنید و به کمک آنها ایده‌هایی که در ذهن دارید را پیاده‌سازی کنید. بسیاری از افرادی که وارد این رشته می‌شوند، به کارآفرینی علاقه‌مند هستند.
گرایش فناوری با فناوری اطلاعات متفاوت است؟
بله این دو گرایش متفاوت هستند و هرکدام بخش‌های مختلفی را در بر می‌گیرند. فناوری با استراتژی‌های کلان بنگاه در ارتباط است. در فناوری اطلاعات شما با استفاده از علم فناوری برای تحلیل، ساده‌سازی فرآیندها و بهبود ارتباطات سازمان برای رسیدن به اهداف آشنا می‌شوید.