مبانی هوش مصنوعی || آیا هوش مصنوعی واقعاً هوشمند است؟

وقتی پای مبانی هوش مصنوعی در میان باشد یک سؤال جدی مطرح می‌شود: آیا هوش مصنوعی واقعاً هوشمند است؟ هوش مصنوعی (AI)، مانند رباتیک (Robotics)، مدت‌هاست که «فناوری‌ آینده» تلقی می‌شود؛ بااین‌حال، مانند ربات‌ها، اکنون می‌توانیم تأیید کنیم که هوش‌مصنوعی فقط یک موضوع علمی تخیلی نیست، بلکه بسیار بیشتر از آن است. در این مطلب درباره‌ی این موضوع صحبت می‌کنیم و پاسخ این سؤال مربوط به مبانی هوش مصنوعی را خواهیم داد که آیا هوش مصنوعی واقعاً هوشمند است؛ پس تا آخر این مطلب همراه ما باشید.

مبانی هوش مصنوعی

هوش مصنوعی در زندگی شخصی و حرفه‌ای ما وجود دارد و از نظر محبوبیت به‌سرعت به دستگاه‌های تلفن همراه می‌رسد. هیچ فعالیتی در فعالیت‌های روزانه ما وجود ندارد که استفاده از هوش‌مصنوعی بر آن تأثیری نگذارد؛ از  Alexaو Siri گرفته تا خودروهای خودران، هوش مصنوعی مانند یک انسان به ما کمک می‌کند؛ اما سؤال اصلی که در این‌جا مطرح می‌شود این است که آیا هوش مصنوعی آن‌قدر که ما فکر می‌کنیم هوشمند است؟

هوش مصنوعی چیست؟

هوش مصنوعی کلمه‌ای گسترده با تعاریف متعدد است، به‌خصوص وقتی صحبت از هوش عمومی (General Intelligence) می‌شود. جان مک‌کارتی (John McCarthy) در سال ۱۹۵۵ اصطلاح هوش مصنوعی (AI) را برای توصیف سیستمی که شبیه عقل انسان است و توانایی حل مسئله دارد ابداع کرد. هوش مصنوعی به یک اصطلاح عمومی برای نرم‌افزاری تبدیل شده است که فعالیت‌های دشواری را که قبلاً به کمک انسان نیاز داشت، مانند خدمات آنلاین مشتری یا بازی شطرنج، را اجرا می‌کند. یادگیری ماشین و یادگیری عمیق(Deep Learning) دو زیرشاخه هوش مصنوعی هستند که اغلب به‌جای یکدیگر استفاده می‌شوند.

برای آشنایی با یادگیری ماشین این مطلب را مطالعه کنید:

یادگیری ماشین (Machine Learning) چیست و چگونه کار می‌کند؟

یادگیری ماشین زیرشاخه ای از هوش مصنوعی است که آرتور ساموئل (Arthur Samuel) در سال ۱۹۵۹ خلق کرد. این مفهوم بر شناسایی خودکار الگوها و توسعه مدل‌ها از داده‌های موجود با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده و همچنین پیش‌بینی و استنتاج با استفاده از داده‌های جدید تمرکز دارد. یادگیری عمیق نیز زیرشاخه‌ی یادگیری ماشین محسوب ‌می‌شود که اساس کارش شبکه‌های عصبی مصنوعی یا Artificial Neural Networks  است. به‌طور کلی کاری مشابه یادگیری ماشین انجام می‌دهد.

برای آشنایی بیشتر با یادگیری عمیق پیشنهاد می‌کنیم، مطالعه‌ی این مطلب را از دست ندهید:

یادگیری عمیق (Deep Learning) چیست؟

حال که با این تعاریف آشنا شدیم، می‌رسیم به سؤال مهمی که به دنبال پاسخش بودیم.

آیا هوش مصنوعی واقعاً هوشمند است؟

هوش مصنوعی اغلب به‌عنوان نیروی محرکه فناوری‌های امروزی شناخته می‌شود؛ درنتیجه، طبیعتاً شوروشوق و امیدهای زیادی را بر‌می انگیزد. مدل‌های شبکه عصبی که رایانه‌ها استفاده می‌کنند براساس عملکرد مغز انسان مدل‌سازی شده‌اند و در حوزه‌هایی که قبلاً غیرقابل تصور بود عالی عمل می‌کنند.

این باعث شده است امیدوار باشیم که روزی هوش مصنوعی از هوش ما پیشی بگیرد و همه‌ی مشکلات ما را حل کند. ابزارهای زبان، مانند دستیار مجازی یا ابزار ترجمه‌ی خودکار، نمونه‌هایی از قابلیت‌های پیشرفته‌ ابزارهای زبانی هستند. از آنجا که مدل‌های زیربنایی هوش مصنوعی می‌توانند الگوها را از مقدار زیادی داده یاد بگیرند، ابزارهای زبان می‌توانند از ما تقلید کنند.

مسئله بنیادی: انسان به‌نظررسیدن یا انسان‌بودن؟

بااین‌حال هوش مصنوعی به‌طور فزاینده‌ای در بخش‌های دیگری مانند فرایندهای تصمیم‌گیری در زمینه‌هایی مانند منابع انسانی، بیمه و بانک‌داری استفاده می‌شود. ماشین‌ها با تجزیه‌وتحلیل رفتار انسان ازطریق حجم عظیمی از داده‌های ورودی، شروع به درک بهتر ما و ترجیحات ما می‌کنند؛ سپس موتورهای توصیه به‌راحتی محتوا را فیلتر می‌کنند و در رسانه‌های اجتماعی برای تماشای فیلم، اخبار برای خواندن یا چیزهایی که باید بپوشیم توصیه‌هایی برای ما ارائه می‌کنند و به ما در تصمیم‌گیری کمک می‌کنند.

این‌ها نمونه‌هایی از «هوش مصنوعی» هستند که وقتی درمورد آن سؤال می‌شود، معمولاً در پاسخ به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

بااین‌حال میان «انسان به‌نظررسیدن» و «انسان‌بودن» تفاوت زیادی وجود دارد و اولی لزوماً به‌این معنا نیست که همیشه خرد انسانی را دارد؛ بنابراین می‌توان گفت این دقیقا مسئله‌ای است که باعث می‌شود ما این‌طور فکر کنیم که هوش مصنوعی واقعاً باهوش است!

پس نتیجه‌ی این گفته‌ها چیست؟

هوش مصنوعی واقعاً هوشمند نیست!

برای مثال، وقتی توانایی‌های یک دستیار مجازی (فعال‌شده با صدا) را با توانایی‌های یک کودک معمولی هنگام صحبت درمورد یک ماشین اسباب‌بازی مقایسه می‌کنیم، می‌بینیم که این ابزار برای درک دانش رایج، مانند حس عامه یا همان Common Sense، به داده‌های بسیار بیشتری نیاز دارد. یکی از منحصربه‌فردترین ویژگی‌های هوش انسانی «حس عامه» است که هیچ دستگاه هوش مصنوعی هرگز نمی‌تواند آن را تقلید کند.

به‌گفته‌ی بورلند (Bourland)، استاد مهندسی برق در Idiap، تمامی این پیشرفت‌هایی که در حوزه‌ی هوش مصنوعی اتفاق افتاده است لزوماً یک هوش مصنوعی را هوشمند نمی‌کند؛ همچنین بیان کرده است که تا به امروز چنین سیستمی وجود ندارد که بتواند حتی ذره‌ای دقیقاً هوش انسانی را تقلید کند.

هوشمندساخته‌شدن ماشین

با افزایش محبوبیت اصطلاح هوش مصنوعی در حال حاضر کار هوشمند اصلی انجام‌شده توسط فناوری‌های مهمی مانند یادگیری ماشین و یادگیری عمیق تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد؛ بنابراین ماشین‌های مورداستفاده «هوشمند ساخته شده‌اند»، آن‌هم توسط یک ورودی که توسط انسان ایجاد شده‌اند.

نقص اصلی ماشین هوش مصنوعی، در مقایسه با عقل انسان، توانایی استدلال است. ماشین‌ها به‌راحتی قادر به ارائه بازخورد و پاسخ‌های کافی به سؤالات هستند؛ بااین‌حال در زمینه ارائه استدلال منطقی و توضیح فرایند رسیدن به نتیجه‌گیری ناتوان هستند.

در مشهورترین مقاله آلن تورینگ (Alan Touring) که در سال ۱۹۵۰ منتشر شده با اختراع بازی تقلید یا Imitation Game که امروزه هنوز برای تفسیر هوش ماشینی استفاده می‌شود، او به این سوال پاسخ داد که «آیا ماشین‌ها می‌توانند فکر کنند؟». پاسخ و نتایج آزمایش، حتی پس از هفتاد سال، این است که «هیچ‌یک از سیستم‌های هوش مصنوعی تست تورینگ را با موفقیت نگذرانده اند».

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که در پاسخ به این سؤال که آیا هوش مصنوعی واقعاً هوشمند است، باید گفت خیر!

برای آشنایی بیشتر با هوش مصنوعی این مطلب را مطالعه کنید:

هوش مصنوعی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

یادگیری دیتا ساینس با کلاس‌های آنلاین آموزش علم داده کافه‌تدریس

یکی از بهترین روش‌ها برای یادگیری علم داده و مبانی هوش مصنوعی شرکت در کلاس‌های آنلاین و استفاده از ویدئوهای آموزشی است. شرکت در این دوره‌های آنلاین به شما امکان می‌دهد از هر نقطه‌ی جغرافیایی به به‌روزترین و جامع‌ترین آموزش علم داده دسترسی داشته باشید.

کافه‌تدریس، با بهر‌ه‌گیری از بهترین استادان و استفاده از پلتفرم جامع آموزشی، جامع‌ترین کلاس‌های آنلاین آموزش علم داده را برگزار می‌کند. این کلاس‌ها در دوره‌های مقدماتی و پیشرفته برگزار می‌شود و مبنای کار آن شکل تعاملی و پویا دارد و مبتنی بر کار روی پروژه‌های واقعی علم داده است.

برای آشنایی با کلاس‌های آنلاین آموزش علم داده کافه‌تدریس و مشاوره‌ی رایگان برای شروع یادگیری دیتا ساینس روی این لینک کلیک کنید:

کلاس‌های آنلاین علم داده کافه‌تدریس