با خلاصه نویسی اصولی چقدر آشنایی دارید؟ خلاصه نویسی اصولی یکی از کارهای اساسی است که هر کسی که به‌صورت جدی مطالعه می‌کند انجام می‌دهد. این کار برای داوطلبان کنکور، مخصوصاً کنکورهای کارشناسی‌ارشد و دکتری، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. حجم بالای درس‌ها و سرفصل‌ها ایجاب می‌کند که داوطلب دانش انباشته‌شده را بیشتر طبقه‌بندی کند. به‌این ترتیب، او می‌تواند در سریع‌ترین زمان بیشترین بازدهی را داشته باشد. در مطلب پیش رو برای شما از خلاصه نویسی اصولی برای کنکور گفته‌ایم.

خلاصه نویسی اصولی برای کنکور

اگر شما داوطلب کنکور بوده یا با کسانی صحبت کرده باشید که برای کنکور مطالعه کرده‌اند، احتمالاً شرایطی مشابه با این وضعیت را در نزدیکی کنکور تجربه کرده‌اید: حس کرده‌اید هیچ‌چیز از آموخته‌های‌تان را به یاد نمی‌آورید. فکر می‌کنید همه‌چیز را فراموش کرده‌اید.

این موضوع داوطلبان را مضطرب می‌کند و اعتمادبه‌نفس آن‌ها را کاهش می‌دهد. راهکار رهایی از این مشکل نوشتن خلاصه‌ای از دروس مطالعه‌شده در طول سال است.

زمانی‌که نزدیک کنکور خلاصه‌نویسی‌های خود را نگاه می‌کنید همه‌ی مطالب خوانده‌شده در طول سال برای شما یادآوری می‌شوند. در این مقاله قصد داریم، با اشاره به نکات مهم، به داوطلبان کمک کنیم خلاصه‌نویسی برای کنکور را به‌صورت اصولی یاد بگیرند.

چرا خلاصه‌نویسی دشوار است؟

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که پس از مطالعه­‌ی مطلبی فکر کنید آن مطلب بسیار مهم است. شما تصمیم گرفته‌اید آن مطلب را حتماً در خلاصه‌ی خود بیاورد و این کار را کرده‌اید. بااین‌همه درنهایت ‌با این امر مواجه شده‌اید که خلاصه‌ی مطالب‌تان خیلی طولانی شده است. درواقع شما به‌نوعی همه‌ی مطالب خوانده‌شده را در خلاصه‌نویسی خود آورده‌اید. دشواری خلاصه‌نویسی در همین قدم اول نهفته است.

پیش از هر چیز باید بدانید که این اتفاق به نداشتن مهارت در خلاصه­‌نویسی یا به ناآگاهی از محتوای ‌آن‌چه خلاصه ‌می‌­شود یا به بی‌دقتی شخص در تفکیک مطالب مهم مربوط ‌می­‌شود. این نقص به‌راحتی و صرفاً با به‌کاربردن چند گام ساده برطرف می‌شود.

در خلاصه‌نویسی اصولی به چه نکاتی توجه کنیم؟

‌مطالعه­‌ی عمیق توأم با یادگیری صحیح مطلب در همان بار اول

شما معمولاً مطالبی را به ذهن می‌سپارید که اولین بار در کلاس درس یا در کتاب‌ها و جزوه‌های‌تان یاد گرفته‌اید. در این میان هم فرقی نمی‌کند برداشت‌تان درست باشد یا غلط. البته باید گفت متأسفانه اصلاح یا حذف مطلبی که به‌غلط یاد گرفته‌ایم بسیار دشوار است. همین درک نادرست از مطالب ما را سردرگم ‌می‌کند. قدم اول در خلاصه‌نویسی‌ مطالب این است که مطالب خوانده‌شده را به‌طور کامل یاد بگیریم.

اطلاعات مهم مطالب درسی را ‌خلاصه­‌نویسی کنیم

در پژوهشی از دانشجویان خواستند به مطلبی گوش دهند و آن را خلاصه کنند. یک هفته بعد از ‌آن‌ها خواستند هر چه درباره­‌ی آن مطلب به یاد ‌می‌­آورند بنویسند. معلوم شد احتمال به‌یادآوری اطلاعات مهم ‌خلاصه‌نویسی‌شده ۶ برابر مطالب ‌خلاصه‌نویسی‌نشده است.

اگر ‌می‌­خواهید احتمال ماندن مطالب مهم در خاطرتان ‌را بیشتر کنید، از آن‌ها یادداشت بردارید. این یادداشت‌برداری به‌معنای نوشتن همه­‌ی مطالب نیست. اگر مرتکب این اشتباه شوید، شما انبوهی ‌یادداشت خواهید داشت که فقط اندکی از آن‌ها مهم است. باقی نکاتی که یادداشت کرده‌اید مطالب دست‌دوم است.

‌یادداشت­‌های کارا بردارید

یکی از راهکارهای کاراکردن ‌و کاربردی‌کردن یادداشت‌ها به‌هنگام ثبت کلمات مهم، به‌کارنگرفتن کلمات اضافی است. در ‌خلاصه‌نویسی اصولی هر قدر اطلاعات با کلمات ‌کمتر و ‌عبارت‌­های ‌کوتاه‌­تر نقل شود کارایی بیشتری دارد. بنابراین هنگامی‌که اطلاعات نسبتاً زیادی را در چند کلمه خلاصه کنید، ‌یادداشت­‌های شما کارا هستند. در ‌یادداشت­‌ها باید هدف‌تان این باشد که ‌تا جای ممکن مطالب از درس استاد و کتاب و جزوه را در جمله­‌های کوتاه و مفید بگنجانید. این کار توجه شما را صرفاً به اطلاعات مهم جلب می‌کند. بهتر است در ‌خلاصه­‌نویسی، به‌جای نوشتن برخی عبارات، از ‌علامت‌­های اختصاری بهره ببرید که برای شما فهمیدنی است؛ برای مثال، برای خلاصه نویسی اصولی علامت ↑ را به‌جای نوشتن ‌کلمه­‌ی افزایش و علامت ↓ را به‌جای نوشتن ‌کلمه­‌ی کاهش به کار ببرید. از ‌آنجا که مطالب ‌خلاصه‌نویسی‌شده به‌صورت منبع درسی استفاده می‌شوند، در ‌خلاصه نویسی اصولی مطالب سعی کنید مطالب را تمیز و جذاب بنویسید.

به ساختار مطالب دقت کنید

در ‌خلاصه نویسی اصولی ابتدا باید به کلیات موضوع توجه کنید. موضوعات را به‌صورت نمودار درختی رسم کنید؛ سپس به جزئیات بپردازید. باید دقت کنید که معمولاً ایده و ‌نکته‌­ی اصلی در دو ‌جمله­‌ی اول پاراگراف بیان شود و ‌باقی پاراگراف توضیحات مطلب را دربرگیرد. این امر به‌آن معنا نیست که باقی متن اهمیت ندارد، بلکه در ‌ادامه­‌ی متن باید به کلمات کلیدی توجه کرد. کلمات کلیدی می‌تواند از این دست باشد: «نخستین»، «‌مهم‌ترین عامل» ، «‌بیشترین تأثیر»، «‌نکته‌­ی اساسی»، «درنتیجه». همچنین شما باید به وجه منفی یا مثبت فعل‌ها توجه کنید. در خلاصه نویسی  اصولی از ‌جمله‌­هایی که ‌کلی‌­ترین و ‌محور‌‌‌‌‌‌ی‌­ترین اطلاعات را دربردارند یادداشت بردارید. همچنین به ‌جمله‌هایی که از لحاظ اهمیت ساختاری، ضعیف و حاوی اطلاعات ‌جزئی­‌ترند چندان توجه نکنید.

برای داشتن ‌یادداشت­‌های کارا باید ذهن خود را برای ساختار اطلاعات متن احاطه دهید. ابزارهای ساختاری نظیر بندهای مربوط به ‌مقدمه­‌چینی (بندهایی که خواننده را برای ورود به مطلب آماده ‌می‌کند)، ‌جمله­‌های اصلی، عنوان ‌بخش‌ها و ‌خلاصه‌­های پایانی چیزهایی است که باید بر آن تمرکز کنید. این اطلاعات یادگیری شما را تقویت ‌می‌کند.

ارتباط میان مفاهیم را با فلش نشان دهید و طرز ارتباط موضوعات اصلی و فرعی را به‌کمک نمودار درختی نمایش دهید که به درک بهتر مطالب کمک کند. ضمناً از آنجا که ممکن است گاهی موارد استثنایی و ‌تبصره‌­ها قواعد را نقض کند، استثناها و نکات خلاف‌قاعده را نیز یادداشت کنید. در بسیاری مواقع، اهمیت استثناها از قواعد ‌کمتر نیست. ممکن است سؤالات کنکور از میان این مطالب استخراج ‌شود. دسته­‌بندی و ‌تهیه­‌ی جدول برای برخی مطالب نیز در ایجاد ساختار ذهنی برای مطالب ‌کمک بسیار زیادی می‌­کند.

اول خوب یاد بگیرید، بعد خلاصه بردارید

در هنگام ‌مطالعه‌­ی مباحث درسی ترجیحاً ابتدا در زیر مطالب اصلی و مهم خط بکشید یا آن‌ها را های‌لایت کنید. پس از یادگیری و برجسته‌کردن آن‌ها با خط‌کشیدن یا های‌لایت و غیره، ‌خلاصه‌‌نویسی کنید. انجام‌دادن دو فعالیت مجزا، یعنی یادگیری و ‌خلاصه‌نویسی، در یک زمان واحد در هر دو عمل ‌اخلال ایجاد می‌کند. ‌چنین روندی تمرکز را هم بر هم می‌زند. خلاصه­‌نویسی شما، ‌چنان‌چه خلاصه­‌ی مباحث درسی، نکات مهم در کتاب درسی و جزوه‌ها یا ‌تست‌­های ‌نکته‌­دار باشد، ارزش درسی بالایی دارد.

به‌مرور خلاصه­‌های کم‌اهمیت‌تر را حذف کنید

در خلاصه نویسی اصولی در هنگام ‌مطالعه­‌ی مطالب ‌خلاصه‌نویسی‌شده که خطوط اصلی و پیامدهای مهم را دربردارد ممکن است به کم‌اهمیت‌بودن بعضی از مطالب پی ببرید. این مطالب در زمان ‌خلاصه­‌نویسی مهم جلوه ‌کرده­‌اند یا به‌علت گذشت زمان و مرور مطالب، اهمیت اولیه را ندارند. این نکات را حذف کنید.

ترجیحاً از خلاصه‌­نویسی در ‌برگه­‌های پراکنده و بدون صحافی خودداری کنید

با گذر زمان حجم ‌یادداشت­‌ها افزایش خواهد یافت. همچنین ترتیب ‌آن‌ها به هم خواهد خورد که یافتن و مرتب‌کردن آن‌ها زمان و انرژی زیادی ‌می‌­طلبد و خسته‌­کننده است. ‌می‌توانید از یک سررسید قدیمی یا ‌دفترچه‌­ی یادداشت با ‌اندازه­‌ی مناسب برای این منظور استفاده کنید. در خلاصه نویسی اصولی نوشتن تاریخ ‌خلاصه‌برداری نیز در هنگام مرور ‌خلاصه‌­ها و جلوگیری از ‌به‌هم‌ریختن ‌آ‌نها ‌کمک شایانی می‌کند.

سعی کنید هر روز زمانی، هرچند یک ساعت، را برای مرور ‌خلاصه­‌ها اختصاص دهید. هر چه ‌فاصله‌ی میان مرورها ‌بیشتر شود، مطالب دیرتر به یادتان ‌می‌آید.

خلاصه‌نویسی حرفه‌ای برای داوطلبان MBA

با رعایت‌کردن این نکات می‌توانید خلاصه نویسی اصولی با کیفیت را تا روز کنکور انجام دهید. به‌راحتی هم می‌توانید خلاصه‌های‌تان را مرور کنید. ویژگی اصلی خلاصه‌های شما امکان مرور سریع است. شما می‌توانید در کمترین زمان تمامی مطالب آموخته‌شده را قبل از آزمون مرور کنید.

پیشنهاد می‌کنیم برای رسیدن به نتیجه‌ی بهتر با اصول خلاصه‌نویسی حرفه‌ای آشنا شوید. پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را حتماً بخوانید:

خلاصه‌نویسی حرفه‌ای چه شرایطی دارد؟