گرایش عملیات و زنجیره تأمین MBA را بشناسید

گرایش عملیات و زنجیره تأمین MBA از مهم‌ترین گرایش‌های این رشته است. تمامی سازمان‌ها و شرکت‌ها درنهایت بعد از همه‌ی فعالیت‌های تولیدی به دنبال خروجی هستند و کالا یا خدمت یا هر دو را ارائه می‌کنند. فعالیت‌های اصلی شرکت تولیدات و مدیریت کیفیت و توسعه‌ی محصول را نیز شامل می‌شود و همه‌ی این‌ها زیرمجموعه‌ی مدیریت عملیات است؛ درواقع مدیریت عملیات قلب تپنده‌ی سازمان است. گرایش عملیات و زنجیره تأمین MBA تمرکز بیشتری روی این زمینه دارد.

برای آشنایی بیشتر با این گرایش پای صحبت با دکتر مهدی شیخ‌زاده، استاد برجسته‌ی دانشگاه صنعتی شریف، نشستیم. در ادامه خلاصه گفت‌وگوی ما درباره‌ی چندوچون گرایش عملیات و زنجیره تأمین MBA پیش روی شماست.

برای آینده‌ی گرایش عملیات و زنجیره تأمین MBA چه زیرگرایش‌هایی وجود دارد؟

آنچه در گذشته درباره‌ی این موضوع وجود داشته بیشتر مدیریت عملیات بوده است. در حال حاضر بخش عمده‌ی بحث‌ها حول محور زنجیره‌ی تأمین (Supply chain) است. نگاه سنتی که بیشتر به‌سمت مدیریت عملیات بوده است کم‌کم از میان رفته است؛ درنتیجه فناوری به‌صورتی شده که بحث مدیریت زنجیره تأمین اهمیت بیشتری پیدا کرده است. این گرایش کل زنجیره را از ابتدا تا انتها بررسی و تحلیل می‌کند. هسته‌ی اصلی خروجی سازمان مربوط به این حوزه می‌شود و در همین حوزه می‌توان زمینه‌های مختلفی ایجاد کرد؛ مثلاً مدیریت زنجیره تأمین از نگاه منابع انسانی یا فناوری و دیگر زمینه‌ها ازجمله‌ی آن زمینه‌هاست. درواقع ترکیب مدیریت زنجیره‌ی تأمین با زمینه‌های دیگر مانند موضوعات رفتاری بسیار فراگیر است.

قبل از هر چیز دانشجویان باید قبل از هر چیز علاقه‌ی خود را بیابند. این موضوعات که بازار کار هست یا نه، جذابیت مالی چگونه است یا در کشور چه کاربردی دارد، همه و همه، موضوعات ثانوی هستند؛ مهم‌ترین معیار علاقه است.

چه فعالیت‌های شغلی در حوزه‌ی مدیریت عملیات و زنجیره‌ تأمین MBA در محیط کار انجام می‌شود؟

خروجی سازمان عملاً به حوزه‌ی عملیات و زنجیره‌ تأمین مرتبط مربوط است و هر مشکلی در فعالیت‌های اصلی که به تولید محصول یا ارائه خدمت می‌انجامد به فعالیت‌های این حوزه مربوط می‌شود. اینکه کیفیت محصولات و خدمات چگونه است یا حمل‌ونقل به چه صورت انجام می‌شود یا اینکه چگونه هزینه‌ها را کاهش دهیم ازجمله این موارد است. انواع مشکلاتی که سازمان ممکن است داشته باشد به‌صورتی به این حوزه مربوط می‌شود.

برای کار در گرایش عملیات و زنجیره تأمین MBA چه ویژگی‌ها و مهارت‌هایی باید داشته باشیم؟

مهم‌ترین ویژگی قدرت تحلیل است. باید بتوانیم با تحلیل دقیق نگاه بالا به پایین و پایین به بالا و همچنین نگاه کلی و همه‌جانبه داشته باشیم. هر چه قدرت تحلیل ما بهتر شود، بهتر می‌توانیم در سازمان‌ها مشکلات را حل کنیم. علاوه بر ذهن تحلیلگر باید به جنبه‌های رفتاری و شناختی نیز تا حدی آشنایی داشته باشیم؛ مثلاً اگر کسی در حوزه آی‌تی قوی است و علاقه دارد با قدرت تحلیلی که درزمینه‌ی مدیریت عملیات کسب می‌کند، بسیار می‌تواند تأثیرگذار باشد.

گرایش مدیریت عملیات و زنجیره‌ تأمین MBA در فضای استارت‌آپ‌ها می‌تواند چه نقشی داشته باشد؟

برای موفقیت استارت‌آپ باید توجه کنیم که برای این محصول تقاضای کافی وجود داشته باشد و همچنین باید باید بتوانیم ظرفیت و توان تولید محصول را در قسمت عرضه بررسی کنیم. ورودی و خروجی محصول شرکتی که تازه در حال شکل‌گیری است بسیار مهم است. نگاه عمیق این حوزه به مسائل می‌تواند کمک کند بتوانیم تحلیل و بررسی درستی انجام دهیم.

ممکن است محصول شرکت اپلیکیشن موبایل باشد. نگاهی که گرایش عملیات و زنجیره تأمین MBA به ما می‌دهد کمک می‌کند تمامی مراحل را در ذهن خود داشته باشیم و به‌صورت پروژه و عملیات به آن نگاه کنیم؛ درنتیجه بتوانیم بهتر عمل کنیم.

نیاز به گرایش عملیات و زنجیره تأمین در بازار کشور چگونه است؟

هر چه ما در فضای رقابتی‌تری باشیم، به بهینه‌ترشدن نیاز داریم که کیفیت بهتری را ارائه کنیم یا قیمت مناسب‌تری را به مشتری بدهیم. زمانی‌که بازار انحصاری باشد، نیاز به بهینه‌شدن نیز وجود نخواهد داشت؛ برای مثال، درزمینه‌ی صنعت خودرو در ایران به‌دلیل نبود بازار رقابتی، حداقل استانداردها هم رعایت نمی‌شود. هر شرکت و سازمانی که در فضای رقابت باشد به بهینه‌شدن نیاز دارد که گرایش عملیات و زنجیره تأمین MBA بسیار به بهینه‌شدن سازمان کمک خواهد کرد.

هر مشکلی در فعالیت‌های اصلی که به تولید محصول یا ارائه خدمت می‌انجامد به فعالیت‌های این حوزه مربوط می‌شود. اینکه کیفیت محصولات و خدمات چگونه است یا حمل‌ونقل به چه صورت انجام می‌شود یا اینکه چگونه هزینه‌ها را کاهش دهیم ازجمله این موارد است.

دروس تخصصی گرایش عملیات و زنجیره تأمین به دانشجویان چه کمکی می‌کند؟

یکی از دروس تخصصی گرایش عملیات و زنجیره تأمین MBA‌ درس استراتژی عملیات  است. کلمه‌ی عملیات شاید ما را یاد کارهای عملیات شرکت بیندازد، درحالی‌که بسیار به استراتژی شرکت وابسته است. همه‌ی دانشجویان رشته‌ی MBA درس استراتژی را می‌گذرانند که عملاً لایه‌های کلان سازمان را بررسی می‌کند. درس استراتژی عملیات لایه‌ی میانی است و برای اینکه بتوانیم استراتژی را در عملیات ریز کنیم و بتوانیم آن را در قالب عملیات تعریف کنیم. این درس این نیاز را برطرف می‌کند و کمک می‌کند برای کار عملیات استراتژی سازمان را تعریف و ترجمه کنیم.

از دروس دیگر گرایش عملیات و زنجیره تأمین MBA  درس مدیریت زنجیره تأمین است که پس از گذراندن درس مدیریت عملیات گذرانده می‌شود. دانشجویان در این درس یاد می‌گیرند به مسائل تعاملات با بالادست و پایین‌دست یا رقبا چگونه وارد خواهند شد و عمیق‌تر به این مسائل نگاه می‌کنند.

دروس تخصصی اختیاری دیگری مانند تحقیقات بازاریابی وجود دارد که برای یادگیری سمت عرضه و تقاضا برای دانشجویان این گرایش مفید است. درس دیگر تخصصی اختیاری مدیریت درآمد و قیمت‌گذاری است. بحث قیمت‌گذاری برای مدیران بسیار بااهمیت است. درس دیگر مدیریت کیفیت است که به دنبال بهینه‌سازی فعالیت‌هاست.

به افراد علاقه‌مند به گرایش عملیات و زنجیره تأمین MBA  چه توصیه‌ای می‌کنید؟

قبل از هر چیز دانشجویان باید قبل از هر چیز علاقه‌ی خود را بیابند. این موضوعات که بازار کار هست یا نه، جذابیت مالی چگونه است یا در کشور چه کاربردی دارد، همه و همه، موضوعات ثانوی هستند؛ مهم‌ترین معیار علاقه است. هر جا که علاقه باشد انسان دنبال آن موضوع می‌رود و حتی اگر در آن موضوع بازار نباشد، برای آن ایجاد می‌کند. توصیه‌ی اکید من این است که افراد علاقه‌ی خود را پیدا کنند و یافتن این علاقه زمان‌بر است و فرد باید برای یافتنش تلاش کند. اگر علاقه وجود نداشته باشد، هر چه هم وضعیت خوب باشد فرد کارایی نخواهد داشت.

فایل صوتی مصاحبه را می‌توانید در اینجا گوش کنید:

معرفی گرایش مدیریت عملیات و زنجیره تامین رشته MBA

با دیگر گرایش‌های MBA هم آشنا شوید:

گرایش مدیریت استراتژی MBA را بشناسید

گرایش بازاریابی MBA را بشناسید